Çikaqo Universitetinin alimləri Mesopotamiyanın əsas şəhərlərindən biri olan Nippurda tapılmış qədim gil lövhəni deşifrə edərək, Şumer mifologiyasının əvvəllər məlum olmayan bir hekayəsini üzə çıxarıblar. Mif fırtına tanrısı İşkurun əsir düşməsindən və onu xilas etmək üçün hiyləgər bir tülkünün iştirak etdiyi cəhdlərdən bəhs edir. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri "Iraq" jurnalında dərc olunub.

NI 12501 nömrəli lövhə hələ XIX əsrdə aşkar edilsə də, alimlərin diqqətindən kənarda qalmışdı. 1956-cı ildə onu arxeoloq Samyuel Kramər qısaca qeyd etmişdi, lakin tam təhlil yalnız indi aparıldı. Artefakt təxminən e.ə. 2400-cü ilə aid edilir və qismən yeraltı dünya – Kuru təsvir edən mixi yazılı mətni ehtiva edir.

Mifə görə, İşkurun yoxa çıxması fəlakətə səbəb olur: çaylar quruyur, heyvanlar ölür, uşaqlar əziyyət çəkir. Ali tanrı Enlil nizamı bərpa edə biləcək şəxsi müəyyən etmək üçün məşvərət çağırır. Gözlənilmədən bu rolu öz üzərinə tülkü götürür - bu qədər mərkəzi rola Mesopotamiya miflərində əvvəllər rast gəlinməmiş bir personaj. Epizodlardan birində o, yeməkdən və içməkdən imtina etməklə (ölülər dünyasında olmaq haqqında digər qədim hekayələri xatırladan bir detal) hiylə işlədərək yeraltı dünyaya necə daxil olduğu təsvir olunur.

Tədqiqatçıların dediyinə görə, mif ənənəvi şumer hekayələrindən təkcə baş qəhrəmanı ilə deyil, həm də süjeti ilə fərqlənir. Digər əfsanələrdə mərkəzi rollar müharibə tanrılarına və ya padşahlara verilirdi, heyvanlara deyil. Alimlər hesab edirlər ki, bu hekaya Qılqamış dastanı və İnannanın yeraltı dünyaya enməsi də daxil olmaqla, daha sonrakı miflərə təsir göstərə bilər.

Qeyd edilir ki, lövhənin aşağı kənarı itirilib, ona görə də tülkünün İşkuru azad edə bilib-etmədiyi məlum deyil. Tədqiqatçılar hesab edirlər ki, süjet ehtimal ki, nizamın bərpası ilə başa çatıb - bu Mesopotamiya ənənəsi üçün xarakterikdir. Bu iş Şumer ədəbiyyatının öyrənilməsi üçün yeni üfüqlər açır və uzun müddətdir məlum olan artefaktların yenidən qiymətləndirilməsinin əhəmiyyətini vurğulayır.

Samir