Günəş sisteminin ən kiçik planeti olan Merkuri tərkibinə görə uzun müddətdir elm adamlarını çaşdırıb. Kütləsinin təxminən 70%-i metal nüvəsində, mantiyası isə nazik və qeyri-mütənasib olaraq kiçikdir. Əvvəllər aparıcı fərziyyə ondan ibarət idi ki, planet daha böyük göy cismi ilə fəlakətli toqquşmadan sonra öz qabığının və mantiyasının böyük hissəsini itirib. Lakin beynəlxalq alimlər qrupunun apardığı yeni araşdırma bu nəzəriyyəyə qarşı çıxır.
HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Astronomy" jurnalında dərc olunub.
Paris Institut de Physique du Globe-da planetşünas alim Patrik Frankonun rəhbərlik etdiyi bir qrup kompüter simulyasiyalarından istifadə edərək Merkurinin təxminən bərabər ölçüdə iki protoplanet arasında toqquşması nəticəsində yarana biləcəyini sübut edib.
"Bizim hesablamalarımız göstərir ki, Merkurinin əmələ gəlməsi üçün müstəsna hadisələrə ehtiyac yoxdur. Oxşar kütləyə malik cisimlər arasında yan təsir kifayətdir. Erkən Günəş sisteminin dinamikasını nəzərə alsaq, bu ssenari daha çox ehtimal olunur", deyə Franko izah edib.
Mövcud olduğu ilk vaxtlarda daxili bölgələr protoplanetlərlə - orbitlər uğrunda yarışan böyük qayalı cisimlərlə dolu idi. Alimlər hamarlanmış hissəciklərin hidrodinamikasından istifadə edərək, belə bir toqquşmanın orijinal mantiyanın 60%-ə qədərini sökərək, geridə nəhəng metal nüvəni buraxa biləcəyini müəyyən ediblər.
Modellər Merkurinin kütləsini və onun qeyri-adi metal-silikat nisbətini 5%-ə çatdırıb. Üstəlik, onlar atılan materialın niyə geri qayıtmadığını izah edirlər: şəraitdən asılı olaraq, materialın bir hissəsi əbədi olaraq atılıb başqa planetə, məsələn, Veneraya düşə bilərdi.
Yeni ssenari Merkurinin mənşəyi üçün daha təbii izahat verir və bizə digər qayalı planetlərin təkamülünü başa düşməyə kömək edə bilər.
"Növbəti addım, nəticələri meteoritlərdən və BepiColombo kimi missiyalardan əldə edilən geokimyəvi məlumatlar ilə müqayisə etməkdir. Merkuri Günəş Sistemində ən az öyrənilmiş planet olaraq qalır, lakin bu, dəyişir və qarşıda bir çox kəşflər var", deyə Franko yekunlaşdırıb.
Samir
