Ayın atmosferi, havası və ya küləyi yoxdur - lakin onun səthi daim Yerdəki hər hansı bir fırtınadan daha təhlükəli bir qüvvəyə məruz qalır. Bu, mikrometeoroidlərin sonsuz "yağışı"dır - 70 km/s sürətlə uçan kiçik qaya və metal hissəcikləri. Yer kürəsində bu hissəciklər atmosferdə yanır, lakin Ayda hər biri səthə çatır. 

HİT.az xəbər verir ki, Daniel Yaqalominin rəhbərlik etdiyi tədqiqatçılar tərəfindən aparılan yeni bir araşdırma, NASA-nın Artemis proqramı üçün gələcək Ay bazasına bu təhlükənin miqyasını ilk dəfə olaraq ölçdü. Tədqiqatın preprinti "arXiv" portalında dərc edilib.

Meteoroid Mühəndisliyi Modelindən istifadə edərək, alimlər Beynəlxalq Kosmik Stansiya ölçüsündə hipotetik ay modulunun nə qədər təsirə məruz qalacağını hesablayıblar. Nəticələr həyəcanvericidir: kütləsi qramın milyonda birindən 10 q-a qədər olan hissəciklər tərəfindən ildə 15.000 ilə 23.000 arasında toqquşma baş verir.

Və bunlar sadəcə yüngül toqquşmalar deyil. Müəlliflərin fikrincə, hətta 1 mikroqram ağırlığında olan bir hissəcik belə metalı deşərək mikrokrater yarada və potensial olaraq avadanlığa zərər verə bilər. Ayın bu parçaları dayandırmaq və ya buxarlandırmaq üçün atmosferi yoxdur - hər biri səthə hipersəs sürətlə təsir göstərir.

"Bombardman"ın intensivliyi bölgəyə görə dəyişir. Hesablamalar göstərib ki, ən aşağı nisbətlər Ay qütblərində, ən yüksək nisbətlər isə Yerə daimi baxan uzunluqlardadır və bölgələr arasındakı fərq 1,6 faktora çatır.

Bu, NASA üçün yaxşı xəbərdir: ilk Artemis bazası Ayın cənub qütbündə planlaşdırılır, burada risk minimaldır. Axınların paylanması Ay orbitinin xüsusiyyətləri və Yerin müəyyən əraziləri meteor yağışlarından qismən "kölgələşdirməsi" ilə əlaqədardır.

Ən təhlükəsiz ərazilərdə belə qorunma məcburi olacaq. Tədqiqatçılar, Beynəlxalq Kosmik Stansiyasında istifadə edilən çoxqatlı panellər olan alüminium "Whipple" qalxanlarının Ayda necə işləyəcəyini sınaqdan keçiriblər. Onların prinsipi xarici lövhənin hissəcikləri məhv etməsi və onların kinetik təsirini azaltması, daxili divarın isə dağıntıları tutmasıdır.

Model mühəndislərə qalxanın parametrləri, bazanın yeri və ehtimal olunan pozuntuların sayı arasında riyazi əlaqə əldə etməyə imkan verib. Bu, mühəndislərə Yerdən hər kiloqram yükün çatdırılma dəyərini nəzərə alaraq vacib amil olan minimum tələb olunan qalxan qalınlığını hesablamağa kömək edəcək.

Müəlliflərin qeyd etdiyi kimi, gələcək astronavtlar üçün bu görünməz təhlükə gündəlik həyatın bir hissəsinə çevriləcək. Ayda fırtına yoxdur, lakin avadanlıqlara və ya baza infrastrukturuna zərər verə bilən mikrohissəciklərin daimi axını var.

Samir