Quraqlıq adətən əksər heyvanlar üçün ölüm cəzasıdır. Lakin səhrada yaşayan Afrika öküz qurbağası (qazma qurbağası, Pyxicephalus adspersus) quraqlıq dövrlərini yaşamağına kömək edən ən ekstremal sağ qalma strategiyalarından birini mənimsəyib.

HİT.az xəbər verir ki, "Forbes" jurnalı üçün məqalə yazan bioloq Skott Treversin qeyd etdiyinə görə, o, sərt quraqlıq mövsümlərində yerin altında itirə bilər və bir neçə il susuz orada qala bilər. Ümumilikdə, 40 ili keçə bilən ömrü ərzində Afrika öküz qurbağası bu illərin təxminən 30-nu ekstremal quraqlıq şəraitində yaşayaraq, yer altında keçirə bilər.

Bu heyranedici qabiliyyət yay yuxusu kimi tanınır və bu, təbiətin quraq iqlimə uyğunlaşmasının ən təsiredici nümunələrindən biridir.

Saxara çölündəki Afrika ölkələrində yağışlar kəsildikdə, Afrika öküz qurbağası torpağa qazıb anabioz vəziyyətinə keçir. Onun ürək döyüntüsü və maddələr mübadiləsi ləngiyir. O, elə hərəkətsiz olur ki, bədəni demək olar ki, daşlaşmış kimi görünür.

"Physiological Zoology" jurnalının tədqiqatında qeyd olunduğu kimi, Afrika öküz qurbağası bədəni ətrafında sərtləşən bir neçə dəri qatı ifraz edə bilir - demək olar ki, bioloji bir yataq çantası kimi. Bir neçə həftə ərzində bu qatlar yığılaraq su itkisini 80% azaldan qalın bir qabıq əmələ gətirir. Eyni zamanda, yay yuxusu zamanı öküz qurbağasının orqanizmi unikal bir metabolik rejimə keçir. Bu vəziyyətdə o, azotu qorumaq və zəhərli maddələrin toplanmasının qarşısını almaq üçün tullantıları parçalaya bilir.

Digər qurbağaların əksəriyyəti yuxuda yalnız bir neçə ay keçirir, bəziləri isə bir ilə qədər yuxuda qala bilər. Lakin Afrika öküz qurbağaları yağış mövsümünün gəlişini gözləyərək 8-10 ayı yer altında keçirirlər. Bir neçə mövsüm yağış yağmadıqda isə, öküz qurbağaları sadəcə yuxuda qalmağa davam edir. Kalahari səhrası kimi daha quraq regionlarda, uzun quraqlıq dövründə bir neçə illik fasiləsiz hərəkətsizlikdən sonra fərdlərin meydana çıxdığı bildirilib. Nəhayət ilk yağışlar yağdıqda, torpaq yumşalır, kokonlar çatlayır və minlərlə qurbağa torpaqdan çıxır.

Treversin qeyd etdiyi kimi, bu qurbağaların maddələr mübadiləsinin ləngiməsi gələcəkdə tibbi tədqiqatçılara orqanların qorunması, uzun kosmik səyahətlər və ya təcili tibbi yardım üçün yeni alətlər işlətməyə kömək edə bilər, burada toxumaların parçalanmasının ləngidilməsi həyat xilas edə bilər.

Samir