Çin məqsədi "Çanq-e-6"nın gətirdiyi Ay qruntunun nümunələrində dəmir oksidinin kiçik dənələri aşkar edilib. Bu kəşf Ayın səthi və onun maqnit xassələri haqqında olan təsəvvürləri dəyişib.Alimlər bunu yeni tədqiqatlarında bildirib.

HİT.az xəbər verir ki, bu barədə "The Independent" yazıb.

Bu vaxtadək hesab edilirdi ki, Ayda elementlərin oksidləşməsi üçün əlverişli şərait yoxdur və dəmir oksidləri orada praktiki olaraq yoxdur. Buna görə də Ayda dəmir əsasən oksigensiz, bərpa olunmuş formada tapılırdı.

Eyni zamanda, son tədqiqat missiyaları Ayın yüksək enlikli regionlarında dəmir oksidi ehtiva edən maqnit mineralı hematitinin geniş yayıldığını göstərib.

"Lakin, NASA-nın "Apollo" missiyaları zamanı toplananlar da daxil olmaqla, Ay qruntunun nümunələrində tapılan bu minerallar Ayın səthində qeyri-sabit birləşmələr hesab olunurdu. Əvvəlki "Çanq-e-5" missiyası zamanı əldə edilən nümunələr, meteorit təsirindən yaranan intensiv istilik və təzyiq nəticəsində Ay qruntunda yaranan şüşədə bəzi oksidləşmiş dəmir formalarının izlərini aşkar etdi", deyə jurnal yazıb.

Bu nəticələr göstərir ki, Ayda metalların lokal oksidləşməsi xarici meteoritlər tərəfindən tətlənən proseslər zamanı baş verib.

"Lakin, hematit kimi yüksək dərəcədə oksidləşdirici mineralların Ayda mövcud olmasının son dəlilləri qeyri-müəyyən qalırdı. İndi isə, keçən ilin iyun ayında Çin məqsədi "Çanq-e-6" tərəfindən Yerə gətirilən Ay qruntu nümunələri hematit mineralının kiçik dənələrini ehtiva edir ki, bu da Ayda ilk belə kəşfdir", deyə materialda əlavə edilib.

Yeni tədqiqata görə, bu minerallar meteorit zərbələrinin təsirilə intensiv istilik və təzyiq altında birləşmiş parçalardan ibarət olan xüsusi Ay süxurlarının dənələrində tapılıb.

"Bu kəşf Ayın səthində Fe2O3-ün (dəmir (III) oksid) iştirakına inandırıcı dəlillər təqdim edir ki, bu da Ayın səthi haqqındaənənəvi təsəvvürləri şübhə altına qoyur", alimlər öz tədqiqatlarında qeyd edirlər.

Hazırda tədqiqatçılar hesab edirlər ki, bu minerallar Ayın cənub qütbündəki Eytken hövzəsində (SPA) və Ayın arxa tərəfindəki Apollo kraterində əvvəllər aşkar edilənlərə bənzər genişmiqyaslı meteorit zərbələri zamanı yaranıb.

Alimlər inanırlar ki, belə meteorit zərbələri zamanı Aydakı trolit və digər sulfid kimi oksigenlə zəngin minerallar ətraf mühitə oksgen buraxıb, sonra isə bu oksigen dəmir mineralları ilə reaksiyaya girərək onların "paslanmasına" səbəb olub.

Alimlər əlavə edirlər ki, belə nəticələr Ayın səthində, xüsusən də SPA hövzəsinin şimal-qərb hissəsindəki qəribə maqnit anomaliyalarının mənşəyini izah etməyə kömək edə bilər. Alimlərin sözlərinə görə, bu anomaliyalar hələ də az öyrənilib.

Samir