Fosil yanacaqların enerji istehsalında istifadə edilməsi planetimiz üzərində dağıdıcı təsir göstərməyə davam edir. Təmiz enerjiyə yönəliş təzyiqlərə baxmayaraq, Birləşmiş Millətlər Təşkilatının məlumatına görə enerji sektoru hələ də zərərli emissiyaların bir nömrəli mənbəyi statusundadır. İnsan tərəfindən səbəb olunan iqlim dəyişikliyinin ağacların nəfəs almasını belə çətinləşdirdiyi aşkar şəkildə görünərkən, yeni bir həll təkləsinin birbaşa bitkilərin fotosintezindən ilham alması olduqca məntiqlidir.
HİT.az xəbər verir ki, Kembric Universitetindən bir tədqiqat qrupu süni fotosintez sistemi hazırlayıb. Bu sistem təbiətdəki bitkiləri təqlid edərək günəş işığı, su və karbon qazını (CO2) enerjiyə çevirir. Bu sistemin planet üçün təmiz olduğu məlum olan və artıq mövcud olan resurslara əsaslanması onun ən böyük üstünlüyüdür. Tədqiqatçılar bu texnologiyanın minimal nəzarət tələb edərək, dəyişən texnologiya və enerji ehtiyaclarına uyğunlaşa biləcək qədər çevik olmasını və mövcud enerji şəbəkəsinə asanlıqla inteqrasiya edilə bilməsini hədəfləyirlər.
Fosil yanacaqlar və bərpa olunmayan enerji mənbələrinin səbəb olduğu iqlim böhranı səbəbindən planetimiz bir dönüş nöqtəsinə çatmışkən, bu yenilik daha yaxşı bir gələcəyə ümid işığı ola bilər. Bu, insanların təbiətdən ilham aldığı və planetin gələcəyini qorumaq üçün təbiətlə uyğun içində işlədiyi bir gələcəyin qapısını açır.
Təbiətdə fotosintez iki əsas mərhələdə baş verir: Suyu hidrogen və oksigenə ayıran "işıq reaksiyası" və enerjini kimyəvi formada saxlayan "qaranlıq reaksiya". Kembric Universitetindəki tədqiqatçılar bu prosesi sintetik katalizatorlar və xüsusi yarımkeçirici materiallar istifadə edərək yenidən yaratdılar. Sistem günəş işığını tutur və suyu ayırmaq üçün istifadə edir. Bu yolla istehsal edilən hidrogen və oksigen, ya yanacaq kimi saxlanıla bilər, ya da karbon qazını faydalı kimyəvi maddələrə çevirmək üçün istifadə edilə bilər.
Bu yanaşmanın ümidverici görünməsinin səbəbi, yarpaqların təbii şəkildə etdiyi prosesi olduqca səmərəli şəkildə təqlid edə bilməsidir. Bitkilərdə enerji kimyəvi enerjiyə çevrilməzdən əvvəl mürəkkəb bir molekul zənciri boyunca hərəkət edir. Bunu laboratoriyada yenidən istehsal etmək həmişə böyük bir çətinlik təşkil edirdi və Kembric bu maneənin öhdəsindən gəldi. Bu yenilik, bol miqdarda olan təbii ehtiyatlarla işləyərkən çox az texniki qulluqla davamlı şəkildə işləyə bildiyi üçün sonsuz bir potensial daşıyır.
Əlbəttə, texnologiya hələ çox yeni və görülməli daha çox iş var. Kembric Universiteti material aşınması, katalizatorun ömrü və istehsal xərcləri kimi çətinliklərin öhdəsindən gəlməyi hədəfləyir. Bu layihənin uğuru, dünya üzrə daha təmiz enerji sistemlərinin qapısını aça bilər və altıncı kütləvi məhv hadisəsinə səbəb ola biləcək səviyyədəki enerji ilə əlaqəli iqlim dəyişikliyinin təsirindən planeti qoruya bilər.
Süni fotosintez kimi təmiz, bərpa olunan enerji mənbələrinə yönəlməyin bir çox faydası var. Bu texnologiya planete zərər verməyən təmiz enerji təmin edəcək. Təbiət əsaslı resurslardan istifadə etdiyi üçün uzaq icmalar üçün belə asanlıqla əlçatan və istifadə edilə bilən hala gəlir. Bundan əlavə, inkişaf edən texnologiya ilə birlikdə bu cür enerji mənbələri fosil yanacaqlara əsaslananlardan daha münasib qiymətli hala gəlir və iqtisadiyyat üçün yeni iş sahələri açır.
Bununla yanaşı, bir də sağlamlıq məsələsi var. Bu süni fotosintez sistemi hava çirklənməsinə töhfə verməyən təmiz materiallardan istifadə edir. Dünya Sağlamlıq Təşkilatının məlumatına görə, çirklənmiş havanın nəfəs alınması ürək xəstəliyi, insult, ağciyər xərçəngi və hər il 7 milyon erkən ölümün səbəbidir. Kembricdəki tədqiqat qrupunun bu yeniliyi beynəlxalq miqyasda tətbiq edildikdə, enerjidən istifadə etmə şəklimizdə inqilab edə bilər və hamımız üçün daha təmiz, daha yaxşı bir gələcək qura bilər.
Samir
