NASA və Çinin kosmik agentliyi Marsda həyat izlərini axtarmağa davam etsə də, planetdə istənilən missiyanın daxil olmasının rəsmi şəkildə qadağan edildiyi bölgələr mövcuddur. Bu ərazilər “xüsusi regionlar” adlanır və elmi baxımdan həm ən cəlbedici, həm də ən təhlükəli sahələrdir.
Hit.az xəbər verir ki, bubh "IFLScience" yazıb.
Bu ərazilər niyə qadağadadır?
1967-ci ildən qüvvədə olan BMT-nin Kosmos haqqında Müqaviləsi digər səma cisimlərini yer mikrobları ilə çirkləndirməmək tələbini qoyur. Məhz buna görə planetar müdafiə qaydaları tətbiq edilib: məqsəd insanlığın təsadüfən Marsa həyat aparmasının və ya yanlış şəkildə orada həyat olduğunu “kəşf etməsinin” qarşısını almaqdır.
"COSPAR" komitəsi “xüsusi regionları” — Mars mikroblarının mövcud ola biləcəyi və hətta tək bir yer bakteriyasının belə sağ qalma ehtimalı olan əraziləri müəyyən edib.
Belə zonalar harada yerləşir?
Hazırda mövcud missiyalar üçün əlçatan heç bir ərazi “xüsusi region” kimi tanınmasa da, bu statusu ala biləcək “müəyyən edilməmiş regionlar” mövcuddur. Onlara daxildir:
* yamaclarda mövsümi qaranlıq zolaqlar (RSL), bir vaxtlar su izləri hesab edilirdi;
* təxminən 11 km dərinlikdə aşkarlanan mümkün yeraltı okeanlar;
* "Perseverance" marsoxodunun yaxınlarda potensial biosiqnallar aşkar etdiyi ərazilər.
Bu zonaların hamısı mikroblar üçün əlverişli mühit ola bilər və ya yer mənşəli çirklənmə ilə asanlıqla səhv salına biləcək izlər daşıyır.
Elm üçün təhlükə
Mütəxəssislər xəbərdarlıq edir: yer mikrobları səbəbindən həyatın yanlış kəşfi Mars elmini tamamilə məhv edə bilər. Kosmik sənayedə bəzən arzulanan steril qaydalarının yumşaldılması isə “məsuliyyətsiz və təhlükəli” sayılır.
“Biz ardıcıl olaraq Marsdakı şəraitə bənzər yer ekstremal mühitlərində yeni həyat formaları aşkar edirik”, deyə alimlər bildirir və gələcək missiyaları risqə atmamağa çağırırlar.
İnsanlıq yer mikroblarının Marsda yaşaya bilməyəcəyinə və onları Mars mənşəli həyatdan ayırd edə biləcəyinə tam əmin olmayınca, “xüsusi regionlar” toxunulmaz olaraq qalacaq.
Samir
