Miçiqan Universitetindən olan alimlər 75 illik məlumatları araşdıraraq diqqətçəkən bir həqiqəti ortaya çıxarıblar: suyun isinməsi nəticəsində şirin su balıqlarının boyu kiçilir. 

Hit.az xəbər verir ki, bu vəziyyət yalnız ekosistemi deyil, həm də balıqların çoxalma qabiliyyətini və yerli balıqçılıq iqtisadiyyatını köklü şəkildə dəyişə bilər.

Amerika Birləşmiş Ştatlarındakı göllərin səthinin altında on illərdir sakit bir dəyişiklik baş verir; yeni nəsil balıqlar nisbətən atalarına görə daha kiçik və zəif böyüyür. Balıqçılar və bioloqlar bu vəziyyəti uzun müddətdir müşahidə edirdi, lakin Miçiqan Universitetinin 75 ildən çox məlumatı araşdırdığı yeni tədqiqat bu dəyişikliklərin ciddiyyətini elmi olaraq ortaya qoyub.

Tədqiqat, artan su temperaturu və dəyişən şirin su səviyyələri səbəbindən daxili su ekosistemlərinin ciddi təzyiq altında olduğunu göstərir. Boyun kiçilməsi sadəcə görünüşdə olsa da, bu vəziyyət ekosistem balansını, yerli balıqçılıq icmalarını və göllərin gələcəyini birbaşa təhdid edir.

"Global Change Biology" jurnalında yayımlanan Miçiqan tədqiqatı 1945–2020 illəri arasındakı məlumatları analiz edib və araşdırılan balıq növlərinin yaş qruplarının 37%-ində boy uzunluğunda əhəmiyyətli bir azalma aşkar edib. Kiçilmə xüsusilə ən gənc və ən yaşlı balıqlarda nəzərə çarpır.

Alimlər bu dəyişmənin əsas səbəbini tapmaq üçün inkişaf etmiş statistik metodlardan istifadə ediblər. Nəticələr göstərir ki, isinən səth suları balıqların bioloji xüsusiyyətlərini birbaşa dəyişdirir. Sadə desək, suyun isinməsi balıqların böyüməsinə mənfi təsir göstərir və eyni yaşda olan balıqlar əvvəlki nəsillərə nisbətən daha kiçik qalır.

Balığın boyu onun sağ qalması, çoxalması və yırtıcılarla qarşılıqlı təsirində mühüm rol oynayır. Buna görə də uzunmüddətli iqlim və ətraf mühit dəyişiklikləri ABŞ-ın daxili sularındakı ekosistem balansını pozur.

Balıqların boyunun kiçilməsi ekosistemdə zəncirvari təsir yaradır. Daha kiçik gənc balıqlar yırtıcılara qarşı daha həssas olur, yetkinlərin yumurta istehsal qabiliyyəti isə azalır. Daha böyük və yaşlı balıqlar populyasiyanın çətin şəraitə qarşı dayanıqlığını artıran ən vacib fərdlər olmasına baxmayaraq, saylarının azalması populyasiyanın zəifləməsinə səbəb olur.

Bu problem yalnız ekoloji deyil, həm də iqtisadi təsirə malikdir. Balıqçılıqla məşğul olan icmalar üçün ovlanan balıqların boyunun kiçilməsi iqtisadi gəliri azaldır və balıqçılıq qaydaları üçün yeni çağırışlar yaradır. Mövcud ov qaydaları balıqların sabit sürətlə böyüyəcəyini fərz edir, amma dəyişən böyümə tempi bu qaydaların yenilənməsini tələb edə bilər.

Alimlər vurğulayır ki, şirin su növlərinin sağ qalması üçün daha sərin suların bərpası, sağlam yaşayış mühitlərinin qorunması və balıqların böyümə inkişafının yaxından izlənməsi vacibdir.

Samir