Qlobal davamlılıq hədəflərinə çatmaq yolunda mühüm bir addım atılıb. Alimlər istifadə edilmiş yemək yağını əsas götürərək, fövqəladə yapışqanlıq və möhkəmlik xüsusiyyətlərinə malik yeni bir təkrar emal edilə bilən poliester plastik ailəsi sintez ediblər. Elə ki, bu yeni materialdan hazırlanan yapışdırıcılar laboratoriya testlərində sedan tipli avtomobili belə çəkə biləcək gücə çatıb.

HİT.az-ın məlumatına görə, "Journal of the American Chemical Society" jurnalında dərc olunan iş göstərir ki, tullantı axınları neft əsaslı plastiklərə ətraf mühit dostu və effektiv bir alternativ ola bilər. Hər il təxminən 14 milyard litr kimi böyük miqdarda istifadə edilmiş yemək yağı tullantısı yaranır və indiyədək bu yağ məhdud sahələrdə istifadə olunurdu. Yeni tədqiqatla birlikdə bu tullantı güclü potensiala malik dəyərli bir xammala çevrilir.

Tədqiqatçılar bu polimerləri istehsal etmək üçün əvvəlcə yağın kimyəvi quruluşunu həll ediblər. Yağın əsas komponentləri olan yağ turşusu zəncirlərini və gliserol molekullarını kimyəvi reaksiyalarla parçalayıblar. Daha sonra alınan spirt və efir molekullarını müxtəlif üsullarla birləşdirərək yeni bir poliester plastik ailəsini sintez ediblər.

Bu yeni polimerlər ərimə nöqtələri və kristal quruluşları baxımından geniş yayılmış qablaşdırmalarda istifadə olunan aşağı sıxlıqlı polietilenə (LDPE) oxşar xüsusiyyətlər göstərir. Lakin oksigen atomları sayəsində güclü bağlar yaradaraq yapışqanlıqda LDPE-dən ayrılır.

Tədqiqat qrupu yeni polimerin yapışma möhkəmliyini yoxlamaq üçün iki paslanmayan polad lövhəni bu yapışdırıcı ilə birləşdirib. Nəticələr inanılmazdır: Yapışdırılan lövhələr 123 kiloqrama qədər ağırlığa davamlı olub. Hətta bu yapışdırılmış polad hissələrdən istifadə edərək yüngül yuxarı əyimli bir yerdə dörd qapılı sedan avtomobili belə çəkməyi bacarıblar. Bu davamlılıq bu polimerləri kommersiya baxımından mövcud yapışdırıcılarla bərabər və ya daha güclü edir.

Bu güclü yapışma və davamlılıq xüsusiyyətləri yeni poliesterləri qablaşdırma, avtomobil komponentləri, tibbi cihazlar və elektronika kimi kritik sahələrdə istifadə olunacaq laminatlar və yapışdırıcılar üçün ideal bir namizəd edir.

Yeni plastikin asanlıqla təkrar emal edilə bilməsi ən mühüm ekoloji üstünlük kimi qiymətləndirilir. Sintez edilmiş poliesterlər orijinal komponentlərinə ayrıla bilir və bu komponentlərdən yenidən plastik istehsal edilə bilir. Bundan əlavə, aparılan testlər bir neçə təkrar emal dövrünün plastiklərin xüsusiyyətlərini demək olar ki, heç təsir etmədiyini göstərir. Bununla yanaşı bəzi polimerlər geniş istifadə olunan yüksək sıxlıqlı polietilen və polipropilen kimi digər plastiklərlə birlikdə də təkrar emal edilə bilir.

Samir