Alimlər Neandertallar və müasir insanların Avropada görüşünü modelləşdirdi

MARAQLI
18:45 / 23.12.2025
51

Köln Universitetinin alimləri müəyyən ediblər ki, Neandertallar və anatomik cəhətdən müasir insanlar İber yarımadasında qarşılaşa və hətta qarışa bilərdilər, amma bu çox nadir hallarda baş verib. Belə qarşılaşma ehtimalı təxminən 1% olub. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqatın nəticələri PLOS One jurnalında dərc edilib.

Alimlər 50–38 min il əvvəl baş verən hadisələrə diqqət yetiriblər. Bu dövrdə Homo sapiens tədricən Avropaya yayıldı, Neandertal populyasiyaları isə azalaraq nəhayət yoxa çıxıb.

Tərtib edilmiş model iqlim məlumatları, əhali sayı təxminləri və hərəkət ssenarilərini birləşdirir və müxtəlif inkişaf variantlarını təkrar-təkrar sınaqdan keçirməyə imkan verir. Bu yanaşma ənənəvi arxeoloji və genetik metodlardan fərqlənir, çünki Neandertalların erkən yox olması və ya müasir insanlarla uzun müddət birlikdə yaşaması kimi geniş spektrli fərziyyələri yoxlamağa imkan verir.

Model göstərib ki, əksər ssenarilərdə hər iki qrupun fəaliyyəti İber yarımadasında həm zaman, həm də məkan baxımından üst-üstə düşmür. Hər iki populyasiya son paleolitin kəskin iqlim dəyişikliklərinə çox həssas idi; bunlar ya demoqrafik azalmanı sürətləndirir, ya da müvəqqəti olaraq yaşayış sahəsini genişləndirməyə imkan yaradıb.

Qarışıqlıq yalnız nadir hallarda mümkün olub — Neandertallar kifayət qədər uzun müddət nisbətən stabil qaldıqda və müasir insanlar onların ərazilərinə çatıb populyasiya tam çökməmişdən əvvəl yerləşdikdə. Bu ssenarilərdə hər iki qrupun genlərini daşıyanlar modelləşdirilmiş əhalinin 2–6%-ni təşkil edir.

Modelə görə, belə qarşılaşmanın ən ehtimal olunan bölgəsi Pireney yarımadasının şimal-qərbi olub — burada Homo sapiens nisbətən erkən ortaya çıxa və hələ yox olmayan Neandertal populyasiyaları ilə qarşılaşa bilərdi. Lakin hətta burada da qarışma ehtimalı təxminən 1%-dir.

Samir

0