Türkiyənin xoşbəxtlik sahili sayılan Egey öz sakit mənzərəsi və atmosferi, ləzzətli zeytun yağı, zəngin şərabçılıq irsi və təzə tərəvəzlərin məşhur kulinariya mədəniyyəti ilə qonaqlarını qarşılayır. Bu mətbəxin ən məşhur ləzzətləri fərqli reseptlər əsasında bərəkətli Egey torpaqlarında yetişdirilən otlarla hazırlanıb süfrələrə servis edilir.
Bu ləzzətli otlar vitamin və minerallarının bol omasına görə unikal müalicə mənbəyi kimi diqqət çəkir. Bu xüsusiyyətlər bölgənin dünyanın yeganə ot festivalına ev sahibliyi etməsinə imkan yaradır. Dadlı bitki tərkibli yeməklərindən həzz alacağınız və şəfa tapacağınız Egey macərasına hazırlaşın!
Dərman bitkiləri: Təbiətdən Süfrəyə
Yaşıl turşəng, “Cibes” otu, Adi lopatikan, Samfir, Şüyüd, Balqabaq çiçəyi, Zəncirotu, Gicitkən və Əməköməci … Bir çoxu qeyri-adi adları ilə diqqət çəkən bu otlar Egey dənizi sahillərində ən məşhurlardandır.
Yaşıl turşəng (Kuzu Kulağı) quzu qulağına bənzədiyi üçün türkcə “quzu qulağı” kimi tanınır. Turş dadına görə bu müalicəvi ot adətən salatlarda, şorbalarda və xəmir yeməklərində istifadə olunur. Əsasən zeytun yağı ilə hazırlanır. A və C vitaminləri, eləcə də kalsium, kalium, maqnezium və fosforla zəngin olan kəskin yaşıl turşəngin orqanizmi gücləndirərək çoxsaylı xəstəliklərə şəfa verdiyi düşünülür.
“Cibes” Out (Cibes otu) kələm və gül kələmini kəsib topladıqdan sonra torpaqda qalan köklərindən yetişən, bölgənin ən məşhur otlarından biridir. Tez-tez bişirilən və zeytun yağı və limonla süfrəyə verilən Cibes otu hər bir balıq süfrəsində mütləq olmalıdır. Yaxşı bir C vitamini mənbəyi olan Cibes otu həm də həzm sisteminin düzgün işləməsinə kömək edir.
Adi lopatikan (Şövkət-i Bostan) vitamin və minerallarla zəngindir. Canlı ağ quruluşa, yarpaqlara və tikanlara malikdir. Zeytun yağında da qızardıla bilən bu ot ənənəvi olaraq quzu əti və xüsusi ədviyyatla süfrəyə verilir. Adının ərəbcə “tikan” mənasını verən “şövkət” sözündən götürüldüyü güman edilir. Türkcə “bağ tikanı” mənasına gəlir.
Egey dənizində bolca yetişən Samfir (Dəniz Börülcesi) ağıza duzlu və turş dad verir. Dəniz suyunda yetişməsindən adını alan Samfir, Egey süfrələrində salat olaraq servis edilir. Həm təzə saxlanması, həm də yaxşı bişməsi üçün ot qaynar suda qaynadıldıqdan sonra dərhal soyuq suya qoyulur. Samfir adətən zeytun yağı, sarımsaq və limonla servis edilir.
Şüyüd ( Arapsaçı ) bərk razyana bənzər bir qoxuya malikdir. Kollu və rastaya bənzər görünüşünə görə türkcə “dolaşıq” adlandırıldığı güman edilir. Romalıların geniş şəkildə istifadə etdikləri şüyüd, qarışıq ot qızartmaları və quzu yeməklərinin vacib inqrediyentidir. Şüyüd adətən limon və zeytun yağı ilə salat kimi yeyilir, lakin yumurta ilə də bişirilə bilər. Öskürək yumşaldıcı xüsusiyyəti ilə tanınan şüyüd yarpaqları qurudulub çay kimi də hazırlana bilər.
Doldurulmuş Balqabaq Çiçəyi ( Kabak Çiçeği Dolması ) Egeydə ən fərqli yeməklərdən biridir. Yeməyin adını aldığı balqabaq çiçəkləri səhər tezdən tam açılır və günəş istisinin təsiri ilə solmamış dərilir. İçərisi doldurulmazdan əvvəl təmizlənir və masalara qoyulur. Narıncı-sarı balqabaq çiçəkləri A, C və B vitaminləri ilə zəngindir.
Rakı və balıq süfrələrinin olmazsa olmazı Zəncirotu (Radika) kələ-kötür yarpaqları ilə diqqət çəkir. Yüksək səviyyədə A və C vitaminləri, dəmir, kalsium və kalium mənbəyidir və qədim zamanlardan şəfaçılar tərəfindən panakeya kimi istifadə olunur. Zəncirotu ənənəvi olaraq yarpaqları qaynadılıb limon və zeytun yağı ilə süfrəyə verilir. Zəncirotunu qaynadıb qatıqla qarışdıraraq da servis etmək olar. Eləcə də yarpaqları qurudulub bitki çayı hazırlamaq üçün istifadə edilə bilər.
Gicitkən (Isırgan Otu) çoxlu müalicəvi faydaları ilə Egeydə ən çox istifadə edilən otlardan biridir. Bu bitki dəridə qıcıqlanma, qaşınma və toxunduqda yanma hissi yaratdığı üçün türkcə “gicitkən” kimi tanınır. Roma əsgərlərinin gicitkən yarpaqlarını bədənlərinə sürtdükləri və soyuq hava şəraitindən daha az təsirləndikləri deyilir. Gicitkən çox vaxt xəmir yeməkləri və şorbalarda istifadə olunur .
Əməköməci (Ebegümeci) Egey bölgəsində təbii şəraitdə bitən tipik yaz otudur. Qədim Yunan və Roma dövründən istehlak edilən bu faydalı bitki qovrularaq yeyilir. C vitamini və antioksidanlarla zəngin olan əməköməci soyuqdəymələri müalicə etmək üçün çay şəklində istifadə olunur.
