Mayo Klinikasının (tibbi və tədqiqat mərkəzi) tədqiqatçıları mədəaltı vəzi xərçəngi hüceyrələrinin böyüməsini stimullaşdıran xüsusi siqnal zülalını müəyyən ediblər. 

HİT.az xəbər verir ki, nəticələr "Cell Reports" jurnalında dərc olunub.

Alimlər izah edib ki, şişlər qida maddələrində zəif olan bir mühitdə böyüyür, buna görə də xərçəng hüceyrələri ehtiyaclarını ödəmək üçün hüceyrə metabolizmini yenidən təşkil etməlidirlər. Enerji əldə etməyin bir yolu lizosomları, içərisində həzm şirəsi olan membran veziküllərini tutmaqdır. Lizosomlar hüceyrələrin böyüməsi üçün lazım olan zülalları, lipidləri və digər maddələri parçalayır. Əvvəlki tədqiqatlar göstərib ki, lizosom aktivliyinin artması xərçəngin müxtəlif formalarının inkişafının əlamətidir.

Bu məlumat tədqiqatçıları, mutasiyaları normal hüceyrələri bədxassəli hüceyrələrə çevirmək potensialına malik olan KRAS onkogeninin variantlarından birinin mövcudluğunda pankreas xərçəngi hüceyrələrində lizosomların xüsusiyyətlərini diqqətlə öyrənməyə sövq edib. Alimlər fərqlərin nə olduğunu öyrənmək üçün mədəaltı vəzi xərçəngi hüceyrələrindən olan lizosomları onkogen KRAS ilə genin normal variantına malik hüceyrələrdən alınan lizosomlarla müqayisə ediblər.

Pankreas xərçəngi hüceyrələrində lizosomların səthində dəyişdirilmiş 52 zülal arasında sitokinez 8 (DOCK8) təşəbbüskarı adlanan bir protein təcrid edilib. DOCK8 normal olaraq sağlam immun hüceyrələrdə olur. Onların bədəndə hərəkət etməsinə və infeksiyalarla mübarizə aparmasına kömək edir. Məlum olub ki, DOCK8-in immunitet hüceyrələrinə kömək etmək üçün çoxalda bildiyi mexanizmlər xərçəng hüceyrəsi ətrafındakı hüceyrədənkənar mühiti məhv etmək üçün işə salına bilər. Bu, şiş hüceyrələrinin daha sürətli yayılmasına kömək edir.

DOCK8-in şişin inkişafında iştirak etdiyi nəzəriyyəsini təsdiqləmək üçün komanda gen tənzimləmə aləti CRISPR istifadə edərək onu mədəaltı vəzi xərçəngi hüceyrələrindən çıxarıb. Preklinik model göstərib ki, DOCK8 olmayan lizosomlar daha yavaş hərəkət edir, şiş böyüməsi yavaşlayır və metastaz azalır.

Alimlər ümid edirlər ki, onların kəşfi DOCK8 aktivliyinin inhibə edilməsinə əsaslanan mədəaltı vəzi xərçəngi üçün yeni müalicə üsullarının inkişafına töhfə verəcək.

Samir