Veyzmann Elm İnstitutunun tədqiqatçıları müəyyən ediblər ki, anadangəlmə anosmiya - doğuşdan qoxu hiss edə bilməmək - normal qoxu hissi olan insanlardan fərqli nəfəs alırlar. Bu dəyişikliklər həm oyaq, həm də yatarkən baş verir və müəyyən sağlamlıq problemləri ilə əlaqələndirilə bilər. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Communications" (NatCom) jurnalında dərc olunub.

Qoxu çox vaxt ikinci dərəcəli hiss hesab edilsə də, onun olmaması həyat keyfiyyətini əhəmiyyətli dərəcədə pisləşdirə bilər. Anosmiyalı insanlar tez-tez emosional çətinliklər, yemək vərdişlərində dəyişikliklər və hətta ölüm riskinin artması ilə üzləşirlər. Qoxular nəfəs alma tərzimizə təsir edə bilər - məsələn, xoşagəlməz qoxular daha az dərin nəfəs almağa səbəb olur. Bu, qoxuların olmamasının tənəffüs yollarını dəyişdirdiyi və bu da öz növbəsində əlaqəli sağlamlıq problemləri ilə əlaqəli ola biləcəyi fərziyyəsinə səbəb olub.

Bu fərziyyəni yoxlamaq üçün tədqiqatçılar 21-də anadangəlmə anosmiya, 31-də isə normal qoxu hissi olan 52 iştirakçının nəfəsini təhlil ediblər. Anosmiyadan əziyyət çəkən iştirakçıların beynində qoxuları emal etmək üçün məsul olan strukturların olmaması təsdiqlənib. Burundakı hava axını ölçən geyilə bilən cihazdan istifadə edərək, komanda gün ərzində tənəffüs məlumatlarını toplayıb.

Nəticələr göstərib ki, normal qoxu hissi olan insanlar gün ərzində daha çox qoxu zirvələri - qoxuya xas olan inhalyasiya sürətində kəskin artımlar yaşayırlar. Anosmiyalı insanlarda bu cür zirvələr praktiki olaraq yox idi və onların nəfəsi yalnız qoxusuz bir mühitdə normal qoxu hissi olan insanların nəfəs almasına bənzəyir. Bundan əlavə, anosmiyalı insanlar yuxu zamanı daha az hamar nəfəs alıblar, oyanıq zaman nəfəs alarkən daha tez-tez fasilələr veriblər.

Bu tənəffüs nümunələri anosmiyanın niyə digər sağlamlıq problemləri ilə əlaqəli olduğunu izah edə bilər. Burun vasitəsilə tənəffüs diqqət və yaddaş prosesləri də daxil olmaqla, beyin funksiyası ilə sıx bağlıdır. İyləmə hərəkətlərinin aktivliyinin azalması yəqin ki, bu proseslərin tənzimlənməsinə təsir göstərir. Bundan əlavə, yuxu zamanı qeyri-bərabər nəfəs alma tənəffüs sisteminin ümumi sağlamlığına əlavə təsir göstərə bilər.

Lakin əldə edilən məlumatlar hələ ki, sağlamlığın pisləşməsinə səbəb olan tənəffüsdəki dəyişikliklər olduğunu söyləməyə imkan vermir.

Samir