Beynəlxalq alimlər qrupu yuxunun pozulmasının qorxulu xatirələri zəiflədə biləcəyini aşkar edib. Siçanlar üzərində aparılan bir araşdırma, travmatik bir hadisədən sonra yalnız altı saat oyanmanın qorxunun intensivliyini azaltdığını göstərib. Bu proses sinir əlaqələrinin yenidən qurulmasında mühüm rol oynayan beyindən əldə edilən neyrotrofik böyümə faktorunu (BDNF) kodlayan mRNT səviyyəsinin artması ilə müşayiət olunub.

HİT.az xəbər verir ki, araşdırma "Neuropsychopharmacology" jurnalında dərc olunub.

Psixoloji travma yuxuya ciddi təsir göstərir: qurbanlar tez-tez yuxusuzluq, kabuslar və artan narahatlıqdan əziyyət çəkirlər, bu da düzgün istirahətə mane olur. Məlumdur ki, yuxu qorxulu xatirələrin möhkəmlənməsinə, travma sonrası stress pozğunluğunun (TSSB) simptomlarının artmasına kömək edə bilər. Bununla belə, heyvanlar üzərində aparılan araşdırmalar göstərir ki, insan travmatik hadisədən sonra ilk saatlarda yuxudan məhrum olarsa, onun xatirələri daha az stabil olur.

Allison R. Foelbin rəhbərlik etdiyi elm adamları siçanlarda yuxunun gecikməsinin qorxu kondisionerinə təsirlərini araşdırıblar. Təcrübədə laboratoriya tədqiqatlarında geniş istifadə olunan yetkin C57BL/6 siçanları iştirak edib.

Birincisi, heyvanlara xüsusi bir səsi elektrik şoku ilə əlaqələndirmək öyrədilib və bu, onların qorxu reaksiyası yaşamasına səbəb olub. Daha sonra 18 saat tək qalıblar, sonra iki qrupa bölünüb.

Bir qrup mülayim stimullarla altı saatlıq oyaqlığa məruz qalıb: qəfəs mühitindəki dəyişikliklər, yüngül toxunuşlar və səslər. İkinci qrup isə toxunulmaz qaldı və yata bilib.

Yuxusuz siçanlar təcrübədən dərhal sonra və 24 saat sonra şərti səsdən daha az qorxduqlarını göstəriblər. Onlar həmçinin qorxunun işlənməsindən məsul olan əsas beyin strukturu olan amigdalada mRNT səviyyələrinin artdığını göstəriblər.

Tədqiqatçılar bu effektin yaddaşın konsolidasiyasının pozulması ilə deyil, beyində HTRM-vasitəçili dəyişikliklər vasitəsilə aktiv qorxunun yatırılması ilə bağlı olduğunu irəli sürürlər.

"Qorxulu xatirələrin şiddətini təhlükəsiz şəkildə azaltmaq olarsa, bu, travma ilə əlaqəli şərtlər üçün yeni müalicələrə səbəb ola bilər", deyə müəlliflər bildirib.

Tədqiqat siçanlar üzərində aparılsa da, onun tapıntıları TSSB və narahatlıq pozğunluqlarının müalicəsi üçün yeni yollar aça bilər. Nəzarət olunan yuxunun pozulması tezliklə insanlarda travmatik xatirələri zəiflətmək üçün bir vasitə ola bilər. Ancaq bu, bu dəfə könüllüləri cəlb etməklə əlavə araşdırma tələb edir.

Samir