Formula 1 yarışları nəinki mühəndislik möcüzəsi avtomobillərin və istedadlı pilotların rəqabəti, həm də insan bədəninin limitlərinə meydan oxunan bir arenadır. Pilotların yarış boyu yaşadığı maye itkisi onların performansına birbaşa təsir edir və yarış sonu çəkilmələrin əhəmiyyətini artırır.

HİT.az xəbər verir ki, Formula 1 yarışlarını izləyərkən pilotların inanılmaz performansları yanında, yarışdan əvvəl, zamanı və sonrasında baş verənlərlə bağlı bir çox sual ağlınıza gələ bilər. Məsələn, yarış pilotlarının niyə yarış bitimində çəkildikləri və ya yarış zamanı tualet ehtiyacı olarsa nə etdikləri kimi maraqlı detallar bu yüksək tempolu idman növünün bilinməyən tərəflərini təşkil edir.

Təxmin edildiyi kimi, heç bir yarış pilotu öz sidiyi içində yarışmaq istəməz. Lakin yarışdan əvvəl qəbul etdikləri yüksək miqdarda maye və uzun sürən yarış marafonları bəzən pilotların bütün yarış boyu "quru" qalmasını çətinləşdirə bilər. Buna ilginc bir nümunə keçmiş Formula 1 pilotu Mark Vebberin "On The Marbles" verilişində həmkarı Devid Koultardla bölüşdüyü 2009-cu il Malayziya Qran Prisi təcrübəsidir. Vebberin dediyinə görə, pilotlar yarışdan əvvəl bədənlərini kifayət qədər maye ilə doldurmalıdırlar və ideal ssenari, yarışın başlanğıcında sidik kisələrinin boş, lakin bədənlərinin optimal hidratasiya səviyyəsində olmasıdır.

Bəs pilotların yarışdan sonra tərəziyə çıxmasının əsas səbəbi nədir? Əslində bu, yuxarıda qeyd olunan maye balansı ilə birbaşa əlaqəlidir. Formula 1 avtomobillərinin kokpitləri yarış zamanı həddindən artıq qızır. Hətta avtomobillərin əyləc sistemləri 1000 dərəcə Selsiyə qədər istilik yarada bilər. Kabinədə məhdud hava axını olması və mühərrikin pilotun dərhal arxasında yerləşməsi bu istiliyi daha da artırır. Xüsusilə isti iqlimdə keçirilən yarışlar bu çətinliyin səviyyəsini dəfələrlə artırır.

Formula 1 avtomobilləri bu ekstrem istilik şəraitinə davam gətirmək üçün xüsusi dizayn edilsə də, eyni şey pilotlar üçün tam olaraq keçərli deyil. Məsələn, ən çətin yarışlardan biri hesab olunan isti və rütubətli Sinqapur Qran Prisində pilotlar orta hesabla 3-4 kiloqram çəki itirirlər ki, bu da təxminən dörd litr tərləməyə bərabərdir. Əlbəttə, hər yarışın özünəməxsus dəyişən şəraitləri pilotların yaşadığı çəki itkisi üzərində fərqli təsirlər yaradır. Lakin ümumiyyətlə, Formula 1 pilotları yarışlardan əvvəl və sonra bu intensiv maye və nəticədə çəki itkisini izləmək məqsədi ilə müntəzəm olaraq çəkilirlər.

Formula 1-də pilotlar üçün müəyyən edilmiş minimum çəki qaydası var. Əgər pilot yarışdan əvvəl bu minimum çəkidən aşağı olarsa, avtomobilinə balansı saxlamaq üçün əlavə çəki yerləşdirilir. Yarışdan sonra edilən çəkilmələr isə pilotun yarış boyu yaşadığı maye itkisinə baxmayaraq hələ də bu lazımi çəki həddini ödəyib-ödəmədiyini yoxlamaq üçün həyati əhəmiyyət daşıyır. Əlbəttə, bu sürətli və intensiv çəki itkisinin pilotların sağlamlığı üzərində potensial mənfi təsirlərinin izlənməsi də çəkilmə prosesinin vacib səbəblərindən biridir. Bununla həm idman rəqabətinin ədalətli şəkildə davam etdirilməsi, həm də pilotların sağlamlığının qorunması nəzərdə tutulur.

Samir