Yuxu, insan orqanizminin ən sirli funksiyalarından biri olaraq qalır.
HİT.az xəbər verir ki, Kaliforniya Universitetinin tədqiqatçıları bəzi insanların genetik quruluşunun onlara fövqəladə bir yuxu qabiliyyəti verdiyini aşkar ediblər. Bu genetik kodun gələcəkdə yuxu pozuntularının müalicəsini tamamilə dəyişdirə biləcəyi düşünülür.
İnsanların yuxu vərdişləri hər zaman elmi cəmiyyəti təəccübləndirən xüsusiyyətlərə malik olub. Əksər insanlar üçün ideal gecə yuxusu 7-9 saat arasında qəbul olunsa da, nadir rastlanan bir qrup insan yalnız dörd saatlik yuxu ilə belə günü enerjili və tam dincəlmiş halda qarşılayır.
Kaliforniya Universitetinin San-Fransisko şöbəsindən olan alimlər bu qeyri-adi yuxu nümunəsinin arxasında genetik bir sirrin gizləndiyini müəyyən ediblər. "SIK3-N783Y" adlı spesifik mutasiya bəzi fərdlərə insan fiziologiyasının məlum sərhədlərini aşmağa imkan verir.
Laboratoriya təcrübələrində eyni genetik dəyişiklik tətbiq edilən siçanlarda da oxşar nəticələr qeydə alınıb. Bu genə sahib siçanlar, standart qruplarla müqayisədə gündəlik bərpa üçün 30-54 dəqiqə daha az yuxuya ehtiyac duyublar.
"Süper yatanlar" adlandırılan bu insanlar, orqanizmlərinin yuxu funksiyalarını fövqəladə sürətlə yerinə yetirmək qabiliyyətinə sahibdirlər. Hüceyrə yenilənməsi, toksinlərin atılması, yaddaşın möhkəmləndirilməsi kimi əsas yuxu prosesləri bu fərdlərdə daha az müddətdə tamamlanır.
Ən təəccüblü məqam isə odur ki, bu insanlar yuxu çatışmazlığının yaratdığı tipik mənfi təsirlərdən tamamilə uzaqdırlar. Halbuki adi insanlarda uzunmüddətli yuxusuzluq unutqanlıq, əqli yorğunluq, ürək-damar xəstəlikləri və şəkərli diabet kimi ciddi sağlamlıq problemlərinə yol aça bilər. "Süper yatanlar" isə bu risklərə məruz qalmırlar.
Tədqiqatçılar bu genetik araşdırmanın yuxu pozuntularının müalicəsində inqilab yarada biləcəyini qeyd edirlər. İndiyə qədər qısa yuxu rejimləri ilə əlaqələndirilən beş gen müəyyən edilib və "SIK3" bu genlər arasında ən perspektivli olanı kimi öne çıxır.
Alimlər gələcəkdə bu gen üzərində işləyərək daha səmərəli yuxu modelləri, az müddətdə daha çox bərpa, yuxu pozuntularına qarşı yenilikçi terapiyalar hazırlamağı planlaşdırırlar.
Fərdi yuxu ehtiyaclarındakı fərqliliklər elm adamlarını daim heyrətləndirməyə davam edir. Hər nə qədər əksər böyüklər üçün 7-9 saatlıq yuxu tövsiyə olunsa da, bu araşdırma vahid bir "doğru" yuxu formulu olmadığını bir daha sübut edir.
"Süper yatanlar"ın genetik xüsusiyyətləri, insan fiziologiyasının nə qədər çevik və uyğunlaşa bilən bir sistem olduğunu parlaq şəkildə ortaya qoyur. Gələcək tədqiqatlar bəlkə də hamımız üçün daha səmərəli və keyfiyyətli yuxu təcrübələrinin yolunu açacaq.
Samir
