İnsan beyni elm dünyası üçün hələ də tam mənası ilə kəşf olunmamış bir sirr olaraq qalır. 

HİT.az xəbər verir ki, beynin əsas işləmə prinsipləri haqqında əhəmiyyətli məlumatlar əldə olunsa da, onun mürəkkəb və incə detalları hələ də tam şəkildə başa düşülməyib. Son elmi araşdırmalar isə problemin qəfil həll olunduğu anlarda beyində fiziki dəyişikliklərin baş verdiyini göstərir.

“Aha!” anı və beyin fəaliyyəti

Duke Universitetindən professor Roberto Kabeza rəhbərliyindəki tədqiqat qrupu, iştirakçıların intellektual tapmacalar həll edərkən beyin fəaliyyətini funksional maqnit-rezonans tomoqrafiyası (fMRI) üsulu ilə izləyib. Bu texnologiya beyin bölgələrində qan axınının dəyişikliklərini ölçərək, hansı sahələrin hansı anda aktiv olduğunu göstərir.

Tədqiqatda istifadə olunan vizual tapmacalar tamamlandıqda gizli şəkilləri üzə çıxaran boşluq doldurma oyunlarından ibarət idi.

Araşdırmanın ən maraqlı nəticələrindən biri isə, iştirakçıların qəfil “kavrayış anı” ilə tapdıqları həll yollarını, addım-addım və sistematik düşüncə ilə tapdıqları həllərdən daha yaxşı xatırlamaları olub. Yəni, “aha!” anı kimi tanınan bu spontan anlar, yaddaş və öyrənmə üzərində güclü təsirə malikdir.

İştirakçılara həll yoluna necə çatdıqları və nə qədər əmin olduqları soruşulduqda, qəfil anlayışla cavab verənlərin tapmacanı daha uzun müddət yadda saxladıqları müəyyən edilib.

Təhsil üçün önəmli nəticələr

Bu nəticələr təhsil və öyrənmə metodları üçün önəmli nəticələr doğurur. Ənənəvi yanaşmalardan əlavə olaraq, ani qavrayışa və intuisiyaya əsaslanan öyrənmə üsulları da təhsil proqramlarına daxil edilə bilər. Bu da xüsusilə uşaqların və böyüklərin daha davamlı və effektiv öyrənmə təcrübələri yaşamasına şərait yarada bilər.

Alimlər bildirirlər ki, bu tapıntı yalnız sadə tapmacalarda deyil, daha mürəkkəb problem həll etmə proseslərində də bənzər nəticələr doğura bilər. Gələcəkdə dil öyrənmə və ya bacarıq inkişafı kimi sahələrdə beyin fəaliyyətinə uyğunlaşan innovativ öyrənmə texnikaları istifadə oluna bilər.

Qısaca desək, beynin bu qəfil çözüm anları, yalnız problem həllini deyil, eyni zamanda öyrənmə və yaddaş mexanizmlərini də birbaşa təsirləndirir. Bu isə həm elm, həm də təhsil dünyası üçün həyəcanverici imkanlar yaradır.

Samir