Yaşın irəliləməsi ilə birlikdə onurğa sağlamlığı da böyük əhəmiyyət kəsb edir. Kalsium və D vitaminindən zəngin qidalanma iri yaşlarda onurğa xəstəliklərinə qarşı qoruyucu təsir göstərir. Bəs uşaqlıqdan 30, 40, 50 yaşlarına qədər bədəndə nə kimi dəyişikliklər olur? İri yaşlarda sümük eriməsi, fıtıq kimi ola biləcək xəstəliklərə qarşı nə kimi tədbirlər görmək lazımdır?
HİT.az xəbər verir ki, uşaqlıqdan iri yaşlara qədər onurğa sağlamlığını qorumaq böyük əhəmiyyət daşıyır. Həkim-mütəxəssis Ayşə Yener Güclü bildirib: "Qadınların gənc yaşlarında onurğa sağlamlığına diqqət etmələri, gələcək yaşlarda ağrısız və sağlam onurğa üçün vacibdir".
Onurğa bədəni ayaqda saxlayan və əzələlər vasitəsilə daim əlaqədə olan bir sistem kimi təsvir olunur. Əsas quruluşunu sümük-skelet, hərəkət qabiliyyəti verən oynaqlar və güc yaradan əzələlər təşkil edir. Uşaqlıq və gənc yetkinlik dövrü isə onurğanın sağlam və davamlı olması üçün təməl rolunu oynayır. İrsi xəstəliyi olmayan şəxslərdə onurğa sağlamlığında qidalanma vərdişləri həlledici rol oynayır. Buna görə də bu yaş aralığında kalsiumla zəngin qidalanma və kifayət qədər D vitamini alımı, irəliləyən yaşlarda onurğa pozuntularının görülmə tezliyini azalda bilər. Qadınlarda onurğa pozuntuları kişilərə nisbətən daha tez-tez rast gəlinir. Buna görə də gənc yaşlardan etibarən onurğa sağlamlığına əhəmiyyət vermək, irəliləyən illərdə ağrısız və sağlam onurğa quruluşu üçün vacibdir.
Bu mövzuda məlumat verən həkim-mütəxəssis Ayşə Yener Güclü deyib:
"Qadınların gənc yaşlarında onurğa sağlamlığına diqqət etmələri, gələcək yaşlarda ağrısız və sağlam onurğa üçün vacibdir. Qız uşaqlarında, oğlan uşaqlarından fərqli olaraq 9 və 10-cu yaşlardan sonra hormonların təsiri ilə sümüklər uzanmağa, sümük kütləsi artmağa və əzələlər qalınlaşmağa başlayır. Bu sürətli böyümə dövrü orta hesabla 14-15 yaşına qədər davam edir və bu müddətdə oynaqlar və sümük ağrıları görülə bilər. Xüsusilə gecələr ortaya çıxan arxa və uzun sümük ağrıları səbəbilə bəzən dərman qəbulu zəruri ola bilər. Sürətli boy artımı, duruş və oturuş pozuntularına və bəzən də davamlı forma pozuntularına səbəb ola bilər. Mütəmadi edilən idman, bu müddətdə onurğa sağlamlığını qoruyucu rol oynayır".
Ayşə Yener Güclü həmçinin bildirib ki, döşlərin böyüməsi və buna bağlı olaraq utanca hissinin inkişaf etdiyi gənc qızlarda, önə əyilmiş oturma və gizlətmə meyli müşahidə oluna bilər: bu halda psixi dəstək alınması faydalı ola bilər. Bundan əlavə, o, çiyin asimmetriyası və ya duruş pozuntusu kimi əlamətlər müşahidə edildikdə və ya uzun müddətli, inadlı onurğa ağrıları yaşandıqda radioloji görüntüləmə aparılmasının əhəmiyyətli olduğunu vurğulayıb.
Texnologiyanın inkişafı ilə birlikdə daha az hərəkət edən cəmiyyətlərin meydana çıxdığını vurğulayan Həkim-mütəxəssis Güclü deyib:
"20-ci yaşlarla birlikdə bir çox şəxsin iş həyatı başlayır və uzun saatlarla masa arxasında vaxt keçirir. Təxminən günün 8 saatını bu şəkildə keçirən qadınlarda, zamanla hərəkətsizliyə bağlı boyun və arxa ağrıları meydana gəlir. Bunun həlli isə tez-tez qısa fasilələr vermək, ofis egzersizləri etmək, həftədə ən azı 3-4 gün orta hesabla bir saat gəzmə və ya üzmə kimi idman növləri ilə məşğul olmaqdır. Bu fəaliyyətlərin nizamlı və uzunmüddətli olması, onurğa sağlamlığı üzərində müsbət təsir göstərir".
Qadınların bir hissəsinin ilk hamiləliklərini 20-ci yaşlarında yaşadığını xatırladan həkim-mütəxəssis Güclü xüsusilə hamiləliyin son üç ayında bel və arxa ağrılarının artdığını qeyd edib:
"Bu dövr, ananın bütün bədən sərhədlərinin sınandığı və metabolizmasının, hormonal və ruhi tarazlığının tamamilə dəyişdiyi bir dövrdür. Bu müddətdə ananın daxili rahatlığı, nizamlı fiziki fəaliyyətlər və doğuşa hazırlıq baxımından son dərəcə vacibdir. Gündəlik bir saatlıq gəzmə, üzmə və ya idman zalında uyğun egzersiz proqramları fayda gətirəcəkdir".
Həkim-mütəxəssis həmçinin vurğulayıb ki, sıx iş həyatı olan analarda isə əmizdirmə və körpə baxımı səbəbilə yaranan ümumi yorğunluq, yuxusuzluq və onurğa ağrıları daha tez-tez rast gəlinir.
30-cu yaşlarla birlikdə daha sakit həyat tərzi, hamiləliklər və qidalanma vərdişləri ilə əlaqədar çəki artımının müşahidə oluna biləcəyini bildirən həkim-mütəxəssis Güclü bu qiymətləndirməni edib:
"Çəki artımı ilə birlikdə oynaqlarda, onurgada və əzələlərdə gərginliklər yaşana bilər. Bu da tez yorulma və xroniki ağrılara yol aça bilər. Bundan əlavə, hərəkətsizlik və ya həddindən artıq gərginlik, yorğun bədən və stress bel və boyun fıtıqlarının meydana çıxmasına səbəb ola bilər. Altı aydan uzun çəkən, fasilələrlə gələn və ayaqlara və ya qollara vuran ağrılar, onurgada fıtığın əlaməti ola bilər. Bu kimi halların müəyyənləşdirilməsi müayinə və zəruri irəliləmiş tədqiqatlarla aparılmalıdır".
Qırxıncı yaşlarla birlikdə hormonal dəyişikliklər, keçirilmiş xəstəliklər, çəki və genetik amillər kimi səbəblərlə onurgada və digər oynaqlarda degenerativ (degenerasiya ilə əlaqədar) proseslərin önə çıxdığını bildirən həkim-mütəxəssis bunları deyib:
"Çəki ilə bağlı problemlər, onurgada daralma, fıtıq və dizlərdə degenerativ xəstəliklər şəklində özünü göstərə bilər. Hormonal dəyişikliklə birlikdə illik sümük sıxlığı ölçülməsi və zərurət olduqda dərman müalicəsi tətbiq edilməsi, iri yaşlar üçün qoruyucu rol oynayır".
Həkim-mütəxəssis sözlərini belə tamamlayıb:
"50 yaş və sonrası, bədənimizə əvvəlki illərdə nə qədər yaxşı baxdığımızın qarşılığını alacağımız dövrdür. Bu müddətdə şəxsin keçmişdəki həyat tərzi, qidalanma vərdişləri, hamiləlik sayı, çəkisi və varsa sistemik (bütün bədəni əhatə edən) xəstəlikləri həlledici olur. Sümük eriməsi (osteoporoz) və degenerativ xəstəliklər bu yaşlarda daha aydınlaşır. Bədənən və ruhən özünə vaxt ayıran, tarazlıqlı və təbii qidalanmaya əhəmiyyət verən, ideal çəkisini qoruyan, fəal həyat tərzi sürən və siqaretdən uzaq duran şəxslər, sağlam bir bədənə sahib olmağın üstünlüyünü uzun illər davam etdirə bilər".
Samir
