Mavi orkinos - xüsusiyyətləri ilə heyrət doğuran bir balıqdır: çəkisi iki qrizli ayısı qədərdir, saatda 70 kilometrdən çox sürətlə okeanı kəsib keçə bilir və dünyaya gələndə kirpik qədər ölçüsü olur.
HİT.az əbər verir ki, bu balıq haqqında "Discover Wildlife" materialında məlumat verilir.
Qeyd olunur ki, müşahidə tarixində qeydə alınmış ən böyük mavi orkinos 679 kiloqram çəkisində olub və 1979-cu ildə Kanada sahillərində tutulub.
Həyatının ilk günlərində bu balığın ölçüsü kirpik qədərdir, lakin ilk altı ay ərzində artıq 1 kiloqram çəki toplayır. 10 yaşında uzunluğu təxminən 2 metr, çəkisi isə 170 kiloqrama çatır. 20 yaşında isə çəkisi 400 kiloqrama, uzunluğu isə 2.7 metrə qədər çata bilir.
Rekordçu orkinos 1979-cu ildə Kanadanın Yeni Şotlandiya sahillərində tutulub - onun çəkisi 679 kiloqram olub.
Bu, okeanın ən sürətli balıqlarından biridir - saatda 70 km/saat sürətə qədər üzə bilir.
Sarıquyruq orkinosun sarımtıl-yaşıl rəngindən fərqli olaraq, onun göy-gümüşü rəngi var. Onun döş üzgəcləri daha qısadır və ikinci bel üzgəcinə çatmır. İkinci bel üzgəci boz və sarı rənglərin qarışığıdır, quyruq üzgəci isə tünd göy rəngdədir.
Bu balıq dünyanın bütün okeanlarında, əsasən açıq dənizdə yaşayır. Onun üç əsas populyasiyası mövcuddur.
Şərq-Atlantik populyasiyası (Böyük Britaniya daxil): Aralıq dənizində kürü tökür, şimala (Böyük Britaniya, Norveç) və cənuba (Qərbi Afrika) Atlantik rayonlarına miqrasiya edir.
Qərb-Atlantik populyasiyası: Meksika körfəzində kürü tökür, Norveçə qədər miqrasiya edir. Qızılbalıq kimi, onlar da doğulduqları yerə qayıdırlar.
Sakit okean orkinosu: Yaponiya, Çin və Şimali Amerikanın qərb sahilləri arasında yaşayır.
Cənub orkinosu: Cənub yarımkürəsində - tropiklərdən subantarktikaya qədər yaşayır; hər il Yavanın cənub-şərqində kürü tökür.
Gənc fərdlər xərçəngkimilər, balıq və başıayaqlı molyusklarla (məsələn, kalmarlar) qidalanır. Böyüklər isə regiondan asılı olaraq, siyenkalara, ançuşlara, sardellalara və uskumru balıqlarına ovlanırlar.
Əsas yırtıcı insandır. Orkinos bütün dünyada istehlak üçün ovlanan qiymətli sənaye balığıdır.
Cənub mavi orkinosu: Nəsli kəsilmə təhlükəsindədir.
Sakit okean orkinosu: Nəsli kəsilmə təhlükəsinə yaxındır.
Atlantik orkinosu: 1996-cı ildə nəsli kəsilmə həddində idi, lakin 2021-ci ildə kvotalar və qanunsuz ovla mübarizə sayəsində "ən az riskli" kateqoriyasına keçirilib.
Aralıq dənizində kürü tökən Şərq Atlantik populyasiyası 40 il ərzində 22% artıb, Qərb populyasiyası isə ikidən çox azalıb.
Mavi orkinosun bütün populyasiyaları həddindən artıq və qanunsuz ovdan əziyyət çəkir. MSC (Dəniz Təsərrüfatı Şurası) proqramı davamlı balıqçılığı təşviq edir. MSC işarəsi olan məhsullar davamlı mənşə sertifikatına malikdir.
MSC-nin illik gəlirlərinin 5%-i Okean Təsərrüfatı Fonduna yönəldilir - 2019-cu ildən bəri davamlı balıqçılıq üzrə 64 layihəyə dəstək üçün 2,1 milyondan çox avro ayrılıb. Bu layihələrdən biri orkinos ovu zamanı təsadüfən qarmaqlara düşən vatozların öyrənilməsidir.
Mavi orkinoslar beynəlxalq suları keçən miqrant balıqlardır, buna görə də idarəetmə qlobal əməkdaşlıq tələb edir. Atlantik Orkinoslarının Qorunması üzrə Beynəlxalq Komissiya (ICCAT) elmi əsaslandırılmış ov idarəetmə sistemi üzərində işləyir. Bu sistem ov üçün nəzarət qaydaları, populyasiyaların monitorinqi və adaptiv idarəetməni nəzərdə tutur.
Samir
