Amerikan Ürək Assosiasiyasının jurnalı "Journal of the American Heart Association"də dərc edilən tədqiqata görə, ər-arvadlardan birində yüksək təzyiq olan cütlərdə digər tərəfdə də tez-tez eyni problem müşahidə olunur.
HİT.az cəbər verir ki, tədqiqatın detalları haqqında məlumat verən Kardioloq Doç. Dr. Mehmet Fatih Yılmaz ortaq həyat tərzlərinin ortaq riskləri də özü ilə gətirə bilməsinin çox təəccüblü olmadığını söyləyərək, bu riski həyat tərzi dəyişiklikləri ilə fürsətə çevirməyin mümkün olduğunu vurğulayıb.
Cütlərin məlumatlarının təhlil edildiyi tədqiqat haqqında məlumat verən Mehmet Fatih Yılmaz deyib: "ABŞ, İngiltərə, Çin və Hindistanda cəmi 67 minə yaxın fərdin qatıldığı nəhəng tədqiqatın nəticələri hipertansiyanın tək bir fərd üçün deyil, cütlük olaraq da müzakirə edilməsi lazım olduğunu göstərdi".
Fatih Yılmaz tədqiqatın nəticələri haqqında bunları deyib: "Tədqiqat, heteroseksual və eyni evdə yaşayan cütlərdə, ərarvadlardan birində hipertansiya varsa, digərində də bu xəstəliyin görünmə riskinin əhəmiyyətli dərəcədə artdığını ortaya qoyur. Məsələn, Çində ərarvadlardan biri hipertansiyadan əziyyət çəkirsə, digərində bu riskin 26% daha çox olduğu göstərilib. Tədqiqat cütlərin tək hipertansiyanı deyil, həm də diabet, piylənmə, xolesterinin yüksəkliyi, depressiya kimi vəziyyətlərin də cütlər arasında oxşar nisbətlərdə görülə biləcəyini göstərir"
Nəticələrdə cəmiyyətlərin mədəni fərqliliklərinin də təsirli olduğunu vurğulayan Doç. Dr. Yılmaz əlavə edib: "Çin, Hindistan kimi kollektivist cəmiyyətlərdə cütlərin bir-birinə təsiri daha çoxdur. ABŞ və İngiltərə kimi fərdiyyətçi cəmiyyətlərdə isə bu təsir daha zəif ola bilər. Tədqiqatda da oxşar göstəricilər var".
Ortaq həyat tərzi və ətraf mühit amillərinin bu meyli artırdığını deyən Doç. Dr. Yılmaz, sözlərini belə davam etdirib: "Cütlər tək bir evi deyil, eyni zamanda vərdişləri, yemək masalarını, stress mənbələrini və yuxu rejimlərini də bölüşürlər. Bu da həyat tərzi ilə əlaqədar xəstəliklərdə oxşarlıqlara gətirib çıxarır".
Qidalanma forması, idman vərdişləri, siqaret və spirtli içki istifadəsi kimi davranış amillərinin çox vaxt cütlər arasında üst-üstə düşdüyünü bildirən Doç. Dr. Yılmaz qeyd edib: "Ailədə duzlu yemək üstünlük verilirsə, hər iki tərəf risk altındadır. Eyni şəkildə siqaret, spirtli içki kimi vərdişlər, yuxu rejimi və ya rejsizliyi də ərarvadlar arasında oxşarlıq göstərir və hər iki tərəfin tansiyonuna təsir edə bilər. Bununla yanaşı birlikdə idman edən cütlərdə tansiyonun nəzarəti daha müvəffəqiyyətli ola bilər".
Bölüşülən emosional yüklərin də tansiyona birbaşa təsir etdiyini qeyd edən Doç. Dr. Yılmaz "Bir tərəfin yaşadığı stress, digər tərəfin də fizioloji reaksiyalarını təsirləyə bilər. Bu vəziyyətə "empatiya stresi" deyirik. Maddi problemlərdən uşaqlarla bağlı narahatlıqlara qədər bir çox ortaq stress mənbəyi cütlərin tansiyonunu birlikdə qaldıra bilər" deyə qeyd edib.
Ər-arvadların genetik olaraq qohum olmaması səbəbindən hipertansiyanın cütlərdə görünmə oxşarlığının genetikadan daha çox ətraf mühit və davranış amillərinə əsaslandığını bildirən Doç. Dr. Yılmaz bildirib: "Lakin bəzi cəmiyyətlərdə qohum evlilikləri yayğındırsa, bu vəziyyət genetik təsirləri artıra bilər. Eyni şəkildə, havanın keyfiyyəti, səs-küy səviyyəsi, istilik rahatlığı, yaşayış yeri (kənd/şəhər) kimi ətraf mühit amillərini ortaq edir. Gəlir səviyyəsi, səhiyyə xidmətlərinə çatım, qidalanma büdcəsi kimi sosial-iqtisadi şəraitlər də eynidir. Bu ortaq ətraf mühit təsirləri tansiyon səviyyələrinin oxşar olmasına töhfə verir".
Ürək xəstəlikləri, insult, böyrək çatışmazlığı, həyat keyfiyyətində eniş və artan səhiyyə xərcləri kimi hər iki tərəfin də hipertansiya xəstəsi olmasının risklərinin böyük olduğunun altını çizən Doç. Dr. Yılmaz qeyd edib: "Bu mövzuda edilən tədqiqatlar ortaq idman planları, birlikdə duz istehlakını azaltma, sağlam yemək hazırlama və ya birlikdə meditasiya etmək, dietoloq, fizioterapevt və ya həkim ziyarətlərinə birlikdə getmək, bir-birini ruhlandırmaq və izləmək kimi cütlük olaraq edilən proqramların daha uzunmüddətli müvəffəqiyyət əldə etdiyini göstərir".
Ər-arvadınızda hipertansiya varsa, sizdə də olma ehtimalınızın əhəmiyyətli dərəcədə artdığını, bunun üçün lazımi tədbirlərin alınmasının vacib olduğunu deyən Kardioloq Doç. Dr. Mehmet Fatih Yılmaz, cütlərə bu tövsiyyələri verib: "Birlikdə idman etməyə çalışın, sağlam qidalanın və duzu masanızdan azaldın, varsa siqaret spirtli içki kimi zərərli vərdişlərinizə son qoyun, stresslə başa çıxmağın yollarını birlikdə kəşf edin və nizamlı yuxu və rutin səhiyyə yoxlamalarını laqeyd etməyin. Unutmayın hipertansiyanı bölüşməyə məcbur deyilsiniz amma sağlam bir həyatı birlikdə bölüşə bilərsiniz".
Samir
