Gecə işləyənlərdə və ya yuxu rejimi pozulmuş insanlarda piylənmə riski daha yüksəkdir. Hərəkətsiz həyat tərzi və sağlamsız qidalanmanın xaricində piylənməni səbəb ola bilən hallar və qorunma yolları...
HİT.az xəbər verir ki, ümumi cərrah Güner Çakmak piylənmədən qorunmada yuxunun roluna diqqət çəkərək deyib: "Gecə işləyənlər və ya yuxu rejimi pozulmuş insanlar, hormon balansındakı dəyişikliklər səbəbilə daha çox kilo ala bilərlər. Böyümə hormonu və digər metabolik hormonlar bu insanlarda kifayət qədər ifraz olunmur. Bundan əlavə, gecə yeyilən qidalar ümumiyyətlə aşağı zülallı, yüksək şəkər və kalorili atıştırmalıqlar olur. Bu vəziyyət piylənmə riskini artırır".
Güner Çakmak piylənməyə qarşı diqqət edilməli olan məqamları izah etdi. Piylənməni təyin edərkən Dünya Sağlamlıq Təşkilatı (DST) meyarlarına diqqət çəkən Dosent Doktor Çakmak qeyd edib: "Bədən Kütlə İndeksi (BKİ) 25-30 arası olanlar artıq çəkili, 30-40 arası isə piylidir. BKİ 40 və yuxarı olanlar morbid piyli, 50-55 üzəri isə super piyli adlandırılır".
O, bu təsnifatın xəstələrin sadəcə artıq çəki vəziyyətini deyil, həm də şəxsin sağlamlıq risklərini müəyyən etdiyini vurğulayıb. Çakmak müasir dövrdə həyat tərzinin piylənməni təhrik etdiyini bildirərək deyib: "Daha az hərəkət edirik, oturduğumuz müddət artır. Yemək vərdişlərimiz dəyişdi, porsiyalar böyüdü. Qablaşdırılmış və sənaye qidalarının istehlakı artdı. Bundan əlavə, avtomobil sürməklə gündəlik gəzinti miqdarımız azaldı. Bütün bu amillər piylənmənin əsas səbəblərini təşkil edir".
Dosent Çakmak piylənmənin tək bir çəki problemi olmadığını, xroniki xəstəlik riskini də artırdığını bildirərək qeyd edib: "Şəkərli diabet riski təxminən 4 dəfə artır. Hipertansiya riski 2-2,5 dəfə, iskemiya və ürək xəstəliyi riski 1,5-2 dəfə artır. Beyin damar tıxanması riski də 1,5 dəfə yüksəlir. Bundan əlavə, bəzi xərçəng növləri üçün də piylənmə mühüm risk amilidir".
Çakmak piylənmə cərrahiyyəsinin yalnız müəyyən meyarlara cavab verən xəstələrə tətbiq olunduğunu söyləyərək "BKİ (Bədən Kütlə İndeksi) 40 və yuxarı olanlar cərrahiyyəyə namizəddir. BKİ 35-40 aralığında olub, Tip 2 diabet, qaraciyər yağlanması, yuxu apnoe, hiperkolesterolemiya və ya KOAX kimi əlavə xəstəlikləri olan şəxslərə də cərrahi müalicə tətbiq edilə bilər" bildirib.
Doktor Çakmak yuxu rejiminin çəki nəzarətində mühüm rol oynadığını vurulayaraq deyib: "Gecə işləyənlər və ya yuxu rejimi pozulmuş insanlar, hormon balansındakı dəyişikliklər səbəbilə daha çox kilo ala bilərlər. Böyümə hormonu və digər metabolik hormonlar kifayət qədər ifraz olunmur. Bundan əlavə, gecə yeyilən qidalar ümumiyyətlə aşağı zülallı, yüksək şəkər və kalorili atıştırmalıqlar olur. Bu vəziyyət piylənmə riskini artırır".
Dosent Çakmak piylənmə əməliyyatından sonra normal həyata qayıdışın şəxsdən şəxsə dəyişdiyini bildirərək qeyd edib: "Əməliyyatdan sonrakı birinci həftədə xəstələrin maye qəbulu və pəhrizə əməl etməsi izlənilir. Masabaşı işlə məşğul olanlar 1-ci həftədən sonra işlərinə qayıda bilərlər. Daha ağır fiziki işlər üçün isə 2-3 həftədən sonra işə başlamaq mümkün olur. Bu prosesdə biz xəstələri yaxından izləyirik".
Çakmak piylənmə ilə mübarizədə sağlam həyat tərzinin əhəmiyyətini qeyd edərək, aşağıdakı məlumatları paylaşıb: "Çəki sadəcə estetika məsələsi deyil, sağlamlıq məsələsidir. Sağlam qidalanma, nizamlı yuxu və fiziki fəaliyyəti həyatınıza mütləq daxil edin. Piylənmənin qarşısını almaq və xroniki xəstəlik riskini azaltmaq üçün həyat tərzi dəyişiklikləri həlledici əhəmiyyət kəsb edir. Yuxu rejiminə fikir vermək, xüsusilə də gecə atıştırmalıqlarından çəkinmək, həm çəki nəzarəti, həm də metabolik sağlamlıq üçün zəruridir".
Həkim piylənməyə qarşı atılacaq addımların həyat keyfiyyətini artırdığına diqqət çəkərək, son olaraq belə deyib: "Əvvəla, sağlamlığınızı qazanmağı hədəfləyin. Unutmayın ki, cərrahi müdaxilə yalnız zəruri hallarda tətbiq edilməlidir. Bunun xaricində, sağlam qidalanma, fəal həyat tərzi və nizamlı yuxu ilə ciddi fərq yarada bilərsiniz".
Samir
