Məşq proqramlarına zaman-zaman qeyri-adi üsullar daxil ola bilir. Bunlardan biri də son dövrdə yenidən diqqət cəlb edən "geriyə doğru qaçmaq"dır.
HİT.az xəbər verir ki, sosial mediada tez-tez qarşımıza çıxan bu məşq növü, qulağa əyləncəli gəldiyi qədər qəribə görünə bilər. Lakin bu metodun arxasında təkcə maraq deyil, həm də bəzi fizioloji faydalar var.
Keçən günlər, yüksək dabanlı ayaqqabılarla geri-yə doğru qaçılan 100 metrlik məsafədə yeni bir dünya rekord qırıldı. İspaniyalı atlet Kristian Roberto Lopes Rodriqes bu diqqətçəkən qaçışı cəmi 16,55 saniyəyə tamamlayıb. Əlbəttə, bir çoxları üçün belə bir rekord maraqlı, amma uzaq bir nailiyyətdir. Yenə də geri-yə doğru qaçmaq, orta səviyyəli qaçıcıların da zaman-zaman gündəminə girir.
Bəs bu üsul, irəli qaçış performansını artırmaq üçün həqiqətən də effektivdirmi, yoxsa qısa müddətli bir vəsvəsədənmi ibarətdir?
Fizioloji baxımdan yoxlandıqda, istiqaməti dəyişmək əzələlər üzərində ciddi bir fərq yaradır. Geriyə qaçarkən bədənin yük paylanması dəyişir. Məsələn, kvadriseps əzələləri bədəni yavaşlatmaq və tarazlığı qorumaq üçün daha çox işə qoşulur. Eynilə, hamstring əzələləri də adətləndiyindən fərqli şəkildə işləyir. Bu dəyişiklik, xüsusilə d dizlərdəki bəzi nöqtələrdə, məsələn, ön çarpaz bağlarda (ACL) yaranan gərginliyi azalda bilər.
Buna əlavə olaraq, geriyə doğru qaçmaq ayaq biləklərinin daha çox əyilməsini də təmin edir. Bu da tarazlıq, koordinasiya və bədən fərqliliyi kimi elementləri inkişaf etdirməyə töhfə verə bilən bir vəziyyətdir. Xüsusilə d dizlərinə çox yük düşməsini istəməyən idmançılar üçün bu cür bir məşq dəyərli bir alternativ ola bilər.
Məşq dünyasında innovativ fikirlər həmişə həyəcan oyatsa da, tətbiqədə tarazlı düşünmək şərtdir. Qaçış məşqçiləri geri-yə doğru qaçışın bəzi əzələ qruplarını aktiv hala gətirməkdə təsirli olduğunu qəbul edirlər. Xüsusilə omba və hamstring əzələlərində fərqli bir oyandırma təmin etdiyi qeyd olunur. Lakin bu metodun birbaşa sürət və ya performans artımı təmin etdiyini söyləmək mümkün deyil.
Buna görə də geriyə qaçış, irəli qaçış kimi spesifik bir bacarığı inkişaf etdirmək istəyən idmançılar üçün olmazsa olmaz deyil. Bunun əvəzinə; tempolu qaçışlar, güc məşqləri ya da dözümlülük təlimləri, müəyyən hədəflərə çatmaq üçün daha birbaşa və effektiv yollar təqdim edə bilir.
Geriyə doğru qaçmaq qulağa maraqlı gəlsə də, praktikada bəzi risklər də özü ilə gətirir. Tarazlığı itirmək, görünməyən bir maneəyə ilişmək və ya ani bir dönüş zamanı zədələnmək mümkündür. Buna görə də bu məşqə başlamaq istəyənlərə ilk növbədə geri-yə doğru gəzinti ilə başlamaları məsləhət görülür. Xüsusilə yoxuş yuxarı gəzintilər və ya yoldaş kimi nəzarətli mühitlər, bu məşq üçün daha təhlükəsiz seçimlər ola bilər.
Bu cür bir başlanğıc, bədənin yeni hərəkət modellərinə uyğunlaşmasını asanlaşdırarkən, zədələnmə riskini də azalda bilər. Lakin unudulmaması lazım olan ən mühüm məsələ, məşq müddəti məhdud olduqda bu zamanın haralara xərcləndiyidir.
Geriyə doğru qaçmağın; əzələləri fərqli işlətmək, dizlərə düşən yükü azaltmaq, koordinasiyanı və tarazlığı inkişaf etdirmək kimi faydaları mövcuddur. Xüsusilə müəyyən əzələ qruplarını hədəfləyən və ya zədədən sonra rehabilitasiya prosesində olan şəxslər üçün mənalı bir üsul ola bilər. Bundan əlavə, məşq rutinina bir az əyləncə və müxtəliflik əlavə etmək istəyənlər üçün də xoş bir seçimdir.
Lakin orta səviyyəli həvəskar bir qaçı üçün bu üsul, məşq vaxtının ən səmərəli şəkildə istifadəsi baxımından mütləq seçilməsi lazım olan bir tətbiq deyil. Əsas qaçış məşqləri hələ də performans artımı üçün daha təsirli vasitələr təqdim edir.
Samir
