Doktor Əhməd Lovanın rəhbərlik etdiyi ABŞ-ın Alabama Universitetinin tədqiqatçıları aşkar ediblər ki, maddələr mübadiləsi və iltihabın tənzimlənməsində iştirak edən bir ferment kişi və qadınlarda diabetin inkişafına fərqli təsir göstərə bilər. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Cells" jurnalında dərc olunub.

"Əvvəllər göstərilib ki, kişilərdə qadınlara nisbətən şəkərli diabetə daha çox rast gəlinir. Bununla belə, qadınlar daha ağır fəsadlarla üzləşirlər. Biz MKP-2 fermentinin bu fərqlə necə əlaqəli olduğunu öyrənmək qərarına gəldik və bu fermentdən məhrum olan siçanlarda diabetin inkişafında cinsiyyətlə bağlı fərqləri aşkarladıq", deyə Dr Loan izah edib.

MKP-2 fermenti (mitogenlə aktivləşdirilmiş protein kinaz fosfataza-2) immun və metabolik proseslərin tənzimlənməsində əsas rol oynayır. Mitojenlə aktivləşdirilmiş protein kinazlar (MAPKs) adlanan siqnal fermentlərini onların fosfat qruplarını çıxararaq deaktiv edir. Bu mexanizm iltihab reaksiyalarına və enerji mübadiləsinə nəzarət etmək üçün vacibdir.

MKP-2-nin təsirini başa düşmək üçün alimlər fermenti olmayan genetik cəhətdən dəyişdirilmiş siçanlardan istifadə ediblər. Normal siçanlar ilə müqayisələr MKP-2-nin olmamasının maddələr mübadiləsinə və qan şəkərinin səviyyəsinə necə təsir etdiyini anlamağa imkan verib.

Nəticələr gözlənilməz olub: MKP-2 çatışmazlığı olan qadınlarda hiperqlikemiya inkişaf edib və insulinin istehsal olunduğu mədəaltı vəzi adacıqlarının ölçüsü azalıb. Bu, 2-ci tip diabetin inkişafının əsas mexanizmlərindən biri olan beta hüceyrə funksiyasının pozulduğunu göstərir.

Alimlər MKP-2-nin xüsusilə postmenopozal qadınlarda hormonal dəyişikliklər metabolik pozğunluqların riskini artırdığı zaman qoruyucu rol oynaya biləcəyini təklif edirlər.

Lavan qeyd edib: "Hazırda tibbdə cinsə görə diabetin qarşısının alınması üçün demək olar ki, heç bir tövsiyə yoxdur". "Bu ona görədir ki, əksər preklinik tədqiqatlar ənənəvi olaraq yalnız kişilər üzərində aparılır. Bu arada, şəkərli diabet yetkinlik yaşına çatmamış oğlanlarda və menopozdan sonra qadınlarda daha çox rast gəlinir. Biz görürük ki, cinsi fərqlər xəstəliyə əvvəllər düşünüldüyündən daha çox təsir edir".

Tədqiqatçıların fikrincə, MKP-2-nin sonrakı tədqiqi postmenopozal qadınlarda diabetin qarşısının alınması üçün yeni yanaşmaların inkişafına kömək edəcək və hətta qlükoza nəzarəti üçün yeni terapevtik hədəfləri aşkar edə bilər.

Samir