Çikaqo Universitetinin alimləri günəş işığının sağlam dəri hüceyrələrini xərçəng hüceyrələrinə çevirən bir mexanizmi necə işə sala biləcəyini kəşf etdilər. Məlum olub ki, ultrabənövşəyi şüalanmaya uzun müddət məruz qalma hüceyrələri iltihabdan və nəzarətsiz böyümədən qoruyan YTHDF2 tənzimləyici zülalını məhv edir. Onun itkisi şiş əmələ gəlməsi ilə əlaqəli iltihabi prosesləri tətikləyir.
HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Nature Communications" (NatCom) jurnalında dərc edilib.
İnsanların günəşə, xüsusən də D vitamininin sintezi üçün ehtiyacı var. Lakin, ultrabənövşəyi şüalanma əsas risk faktoru hesab olunur və ABŞ-da dəri xərçəngi hallarının 90%-dən çoxunu təşkil edir. UB şüalanması DNT-yə zərər verir, oksidləşdirici stressə və iltihaba səbəb olur - bu mexanizmlər adi günəş yanığının əsasını təşkil edir.
"UB şüalanmasının yaratdığı iltihabın dəri xərçənginin inkişafına necə töhfə verdiyi ilə maraqlandıq", deyə Çikaqo Universitetinin dermatologiya professoru Yu-Yin He bildirib.
Komanda UB şüalanmasının RNT molekullarına və onların funksiyasını idarə edən zülallara necə təsir etdiyini araşdırıb. RNT-dəki kimyəvi etiketləri tanıyan bir zülal olan YTHDF2 xüsusi diqqət çəkib. UB işığına məruz qaldıqdan sonra onun səviyyəsi kəskin şəkildə aşağı düşdü. Təcrübələrdə YTHDF2-nin çıxarılması daha ağır iltihaba səbəb olub.
Alimlər aşkar ediblər ki, YTHDF2 xüsusi kodlaşdırmayan RNT molekulu olan U6 snRNA-nın fəaliyyətini idarə edir. Normalda hər iki molekul endosomlara daşınır, burada YTHDF2 U6-nı bloklayır və iltihabdan məsul olan immun reseptoru TLR3-ü tetiklemesinin qarşısını alır. Lakin, YTHDF2 UB şüalanması ilə məhv edildikdə, U6 TLR3-ü sərbəst şəkildə aktivləşdirir ki, bu da şişin inkişafına kömək edən amillərdən biri olan güclü iltihab reaksiyasını tətikləyir.
"Biz həddindən artıq iltihabın və toxuma zədələnməsinin qarşısını alan bir növ nəzarət sistemi olan yeni bir qoruyucu mexanizmi təsvir etdik", deyə o qeyd edib.
Kəşf göstərir ki, RNT və tənzimləyici zülallar arasındakı balanssızlıq dəri xərçəngi ilə əlaqəli iltihabı tətikləyəbilir. Gələcəkdə bu mexanizm UB şüalanmasının yaratdığı xəstəliklərin qarşısının alınması və müalicəsi üçün yeni metodların əsasını təşkil edə bilər.
Samir
