Yeni tədqiqatlar göstərir ki, insanların əksəriyyətində mülayim miqdarda yumurta istehlakı qanda xolesterol səviyyəsini qaldırmır.
HİT.az xəbər verir ki, bu barədə "Verywellhealth" qeydiyyatdan keçmiş dietoloq Elizabet Barns tərəfindən yoxlanılmış və təsdiqlənmiş materialda yazır.
Qeyd olunur ki, əslində ağılla hədlər daxilində yumurta istehlakı sağlamlıq üçün faydalıdır. Məqalədə deyilir ki, yumurta qida xolesterolu ehtiva etsə də, bu onların qanda xolesterol səviyyəsini qaldırdığı demək deyil.
2024-cü ildə "Current Developments in Nutrition" jurnalında dərc olunan tədqiqat iddia edir ki, xolesterolun əksəriyyəti qida ilə deyil, qaraciyərdən qana daxil olur. Qaraciyəri "pis" xolesterol (aşağı sıxlıqlı lipoprotein - LDL) istehsal etməyə təkan verən, yumurta kimi yüksək xolesterol tərkibli məhsullar deyil, doymuş və trans yağların yüksək miqdarı olan məhsullar, məsələn, kərə yağı, bekon, qızardılmış yeməklərdir.
Qeyd olunur ki, xolesterol səviyyəsinin qalxması haqqında keçmişdə aparılan tədqiqatlarda iştirakçıların qida vərdişləri, xüsusən doymuş və trans yağların istehlakı nəzərə alınmadığı üçün yumurta yeməyin xolesterolu qaldırdığı iddia edilirdi.
Həmçinin, yeni tədqiqatlara görə, yumurta ürək üçün faydalı olan məhsullarla, xüsusən balıq və lif ilə birləşdirildikdə xolesterol səviyyəsinin qalxmasına səbəb olmur. Üstəlik, BMJ nəşrində dərc olunan tədqiqat belə bir nəticəyə gəlib ki, gündə birə qədər yumurta yemək ürək xəstəliklərinin riskini azaldır.
Əvvəllər alimlər və həkimlər illərlə xolesterol tərkibli qidaların istehlakını məhdudlaşdırmağı tövsiyə edirdilər. Lakin son zamanlar bu mövqeyə münasibət dəyişib.
Köhnə tövsiyyələr buna əsaslanırdı. Yumurta qida xolesterolu ehtiva edir və mütəxəssislər hesab edirdilər ki, bu qanda LDL xolesterolunun səviyyəsini qaldırır.
Öz növbəsində qanda LDL-nin yüksək səviyyəsi zaman keçdikcə ateroskleroz – arteriyalarda təbəqənin tədricən toplanması nəticəsində ürək xəstəliklərinin riskini artırır. Arterial təbəqə arteriyaların sərtləşməsinə və daralmasına səbəb olur, bu da beyin və ürək kimi həyati vacib orqanlara qan axınının azalmasına və ya hətta bloklanmasına səbəb ola bilər.
Yeni məlumatlar yumurta istehlakı ilə ürək xəstəliklərinin artan riski arasında aydın əlaqə göstərmədiyi üçün əvvəlki tövsiyyələr ləğv edilib. Amerika Ürək Assosiasiyasının hazırkı tövsiyyələrinə görə, ağıllı yanaşma gündə bir və ya iki ağ (sarısız) yumurta yeməkdir. Eyni zamanda şəkər, duz və doymuş yağların aşağı miqdarı olan pəhrizə diqqət yetirmək lazımdır. Pəhrizinizin lif (məsələn, meyvə, tərəvəz, tam taxıl məhsulları), yağsız proteinlər (məsələn, balıq və dərisiz toyuq filesi), aşağı kalorili və ya yağsız süd məhsulları (məsələn, yağsız süd və yağsız yunan yoğurdu) ilə zəngin olması vacibdir.
Eyni zamanda məqalədə qeyd olunur ki, şəxsi risk amilləri nəzərə alınmalı və qida vərdişləri öz sağlamlığınıza, ailə anamnezinizə və həyat tərzinizə uyğunlaşdırılmalıdır. Xüsusilə, yüksək xolesterol səviyyəsi və ya piylənmə kimi xəstəliklər varsa, xolesterol tərkibli məhsulların istehlakını azaltmaq lazımdır.
Yüksək xolesterol tərkibinə baxmayaraq, yumurta çoxlu faydalı komponentlər ehtiva edir. Onların karbohidrat, kalori və doymuş yağ miqdarı aşağıdır. Bundan əlavə, onlar trans yağ ehtiva etmir və proteinlə, həmçinin D vitamini (sümük və immun sisteminin sağlamlığında rol oynayır), xolin (beyin, əzələ və qaraciyərin fəaliyyəti və sağlamlığı üçün vacibdir), lutein və zeaksantin (gözlərin sağlamlığı üçün lazımdır) kimi qida maddələri ilə zəngindir.
Yumurtanın faydasından maksimum dərəcədə necə yararlana bilərsiniz?
* yumurtanı digər faydalı səhər yeməkləri ilə birləşdirin: meyvə, yulaf ləpəsi;
* yumurtanı kərə yağında bişirməkdən çəkinin;
* yumurtanı bekon və ya şirniyyat kimi doymuş və ya trans yağların yüksək miqdarı olan məhsullarla birlikdə yeməkdən çəkinin;
* bişirmək üçün qarğıdalı, raps və ya zeytun yağından istifadə edin.
Samir
