İnsanlığın kosmosu araşdırması davam etdikcə, alimlər də kosmos səfərlərinin yaratdığı xüsusi çətinlikləri həll etmək üçün çalışmalarını sürdürür. 

HİT.az xəbər verir ki, kosmosda menstruasiya dövrünün idarə olunması da bu kritik sahələrdən biridir. Yenidən istifadə oluna bilən məşhur bir məhsul olan menstrual qabların kosmik uçuşlarda müşahidə olunan təzyiq və vibrasiya şəraitinə nə dərəcədə davamlı olduğu ilk dəfə sınaqdan keçirilib və nəticələr olduqca əhəmiyyətli hesab olunur.

2022-ci ildə "AstroCup" araşdırma qrupu, ekipajsız bir raket buraxılışına iki menstrual qab yerləşdirib. Doqquz dəqiqəlik qısa uçuş zamanı qablar strukturlarına zərər verə biləcək güclü vibrasiya və stressə məruz qalıb. Aparılan sızma testləri silikon qabların heç bir struktur pozuntusu olmadan salamat qaldığını göstərib. Bu isə menstrual qabların kosmik missiyalarda potensial bir gigiyenik həll ola biləcəyinə işarə edir.

Reql ola bilən astronavtların çoxu, qıcolma kimi yan təsirləri azaltmaq və idarəetmə ehtiyacını minimuma endirmək üçün menstruasiya dövrlərini müvəqqəti dayandıran hormonal basqı üsullarından istifadə edir. Lakin bu hormonal rejim qan laxtalanması riski kimi yan təsirlər yarada və hər qadın üçün uyğun seçim olmaya bilər.

Digər tərəfdən, tək istifadəlik tampon və yastiqciqlar kosmik nəqliyyat vasitələrindəki təkrar emal sistemləri üçün əlavə yük və tullantı problemi yaradır. Menstrual qablar isə yenidən istifadə oluna bilmələri sayəsində bu tullantı probleminə davamlı bir həll təqdim edir.

"AstroCup" komandası menstrual qabların tətbiqinin astronavtların şəxsi seçimləri və sağlamlıq avtonomiyası baxımından həyati əhəmiyyət daşıdığını bildirir. Araşdırmanın baş tədqiqatçısı isə belə deyir: "Artıq kosmosda sağlamlıq özerkliyini yenidən müəyyənləşdirə bilərik".

Mütəxəssislər qabların struktur dayanıqlığının sübut edilməsinə baxmayaraq daha çox araşdırmaya ehtiyac olduğunu qeyd edir. Xüsusilə, qabların azaldılmış cazibə qüvvəsinə malik mühitdə necə davranacağı və uzunmüddətli missiyalarda qabın və tərkibinin boşaldılmasının hansı çətinliklər yaradacağı məsələləri ön plana çıxır.

Alimlər bu məlumatları əldə etmək üçün müxtəlif menstruasiya məhsullarını Beynəlxalq Kosmik Stansiyada sınaqdan keçirməyi planlaşdırır. Araşdırmaçılar Ay və Mars missiyalarında iştirak edəcək astronavtların şəxsi və ya reproduktiv səbəblərlə menstruasiyanı davam etdirmək istəyə biləcəyini vurğulayaraq, qadınların menstrual seçimləri ilə bağlı seçimlərinə hörmətin vacibliyinə diqqət çəkir. Həmçinin bildirirlər ki, kosmos araşdırmaları hələ erkən mərhələdə olsa da, bu işlər gələcək uzunmüddətli missiyalar və potensial Yerətrafı kənar reproduktiv şərait üçün həlledici addım hesab olunur.

Samir