Bütün avqust ayı ərzində ermənilərin qanunsuz məskunlaşdıqları və bu ayın sonu, gələn ayın əvvəlinədək tərk etməli olduqları Laçın şəhəri, eləcə də Zabux və Sus kəndləri təkcə Azərbaycan kütləvi informasiya vasitələrinin deyil, eyni zamanda erməni və dünya mətbuatının da əsas mövzusu olaraq qalır. 2020-ci il dekabrın 1-də Laçın rayonu işğaldan azad edilsə də, Laçın şəhəri və ətraf kəndlərdə qeyri-qanuni məskunlaşmış şəxslər, o cümlədən Yaxın Şərqdən olan miqrantlar yaşamağa davam edirdilər. Lakin Azərbaycan rekord müddətdə Laçın ətrafında ultramüasir yolun öz ərazisinə düşən hissəsini çəkdikdən sonra Bakının şəhər üzərində nəzarətini bərpa etmək məsələsi ortaya çıxdı. Və burada ölkəmiz qeyri-qanuni miqrantlara təhlükəsiz evakuasiya üçün kifayət qədər vaxt verməklə bir daha humanistlik nümayiş etdirdi.
Caliber.Az dəfələrlə ermənilərin Laçın, Zabux və Sus kəndlərini necə vəhşicəsinə dağıtdıqlarını, yandırıb talan etdiklərini əks etdirən yazı və xəbərlər dərc edib. Üstəlik, erməni jurnalistlər özləri də bu barədə yazmaqdan çəkinmirlər. Məsələn, Nairi Ohikyan Zabux kəndində əsl quldurluq hadisəsinin baş verdiyindən danışıb.
Lakin bu prosesin məhz indi, avqust ayında, Azərbaycan tərəfinin həm Ermənistana, həm də Rusiya sülhməramlı kontingentinə qeyri-qanuni köçkünlərin ərazini tərk etmələri barədə rəsmi məlumat verməsindən sonra başladığını söyləmək olmaz. Erməni işğalçılar üçün ikinci xarakterə çevrilmiş talançılıq 2022-ci ilin avqustundan əvvəl başlayıb. O vaxt erməni tərəfinə məlum olub ki, Bakı yeni Laçın yolunun tikintisini 10 noyabr 2020-ci il tarixli Üçtərəfli Bəyanatın 6-cı bəndində göstərilən üç illik müddətdən xeyli tez başa çatdıracaq. Lakin Prezident İlham Əliyev hələ 2020-ci il dekabrın 1-də Azərbaycan xalqına müraciətində belə bir ssenari ilə bağlı xəbərdarlıq etmişdi:
“...Rusiya prezidenti ilə söhbət zamanı dedim ki, Laçın şəhəri də bizə qaytarılmalıdır. Ona görə də biz yeni dəhliz tikməyi təklif edirik. Təklif edirik ki, Qarabağı Ermənistanla birləşdirən yeni dəhlizin marşrutu işlənib hazırlansın və tikilsin. Burada müddət də göstərilir - üç il. Amma inanıram ki, biz bunu daha tez edə bilərik. Yeni dəhlizin parametrləri müəyyənləşdikdən sonra Laçın şəhəri də bizə qaytarılacaq”.
Prezidentin Azərbaycan xalqına müraciət tarixinə bir daha diqqət yetirin. İlham Əliyevin sözünün əməldən heç vaxt ayrılmadığı ilə bağlı danılmaz faktı nəzərə alsaq, erməni tərəfi Bakının, həqiqətən də, yolu 2023-cü ilə qədər çəkəcəyinə şübhə etmirdi. Və artıq o zaman tərk etməli olduqları Laçın rayonunun infrastrukturunun amansızcasına dağıdılması üzrə hazırlıqlar başladı.
Caliber.Az Laçın rayonunun kosmosdan çəkilmiş unikal görüntülərini əldə edib. Bəzi şəkillər 2020-ci ilin dekabrına aiddir. Həmin şəkillərdə binalar hələ də dağılmayıb və salamatdır. 2022-ci ilin may ayına aid digər şəkillərdə isə eyni ərazidir, orada ermənilərin vandalizm və talan izləri aydın görünür: Eyni evlər ya dağıdılıb, ya da onlardan ancaq damı olmayan divarlar qalıb, meşələr yandırılıb, infrastruktur obyektləri məhv edilib.
Təbii ki, ermənilərin Azərbaycanın humanizminə nəcibliklə cavab verəcəklərini düşünmürdük, çünki onların Kəlbəcərdən tələsik qaçmasının rəzil mənzərəsi hələ də gözümüzün qabağındadır. Şübhə etmirik ki, ardınca bütün Laçın rayonunu minalarla dolduracaqlar ki, azərbaycanlıların öz evlərinə qayıtması prosesi ləngisin.
Buna şübhə yoxdur, olacaq. Əsas odur ki, qədim Azərbaycan torpaqları gəlmə, çağırılmamış və yad ünsürlərdən tezliklə təmizlənsin. Onsuz, iki həftədən az qalıb, gözləyərik. Bundan sonra isə Azərbaycan ərazilərini nəinki minalardan təmizləyəcək, həmçinin yenidən abadlaşdıracaq və ümidvarıq ki, Laçına, Zabuxa, Susa, həmçinin Laçının digər yaşayış məntəqələrinə tezliklə sakit həyat, rifah qayıdacaq, həyətlərdən isə yenə şən uşaq səsləri gələcək. Axı əsl sahiblər öz doğma yerlərinə qayıdacaqlar.
