"Dağlıq Qarabağ üzrə danışıqlar prosesi və onun məzmunu birbaşa olaraq Ermənistandakı daxili siyasi vəziyyətdən asılı idi". 

Qaynarinfo xəbər verir ki, bunu Ermənistanın baş naziri Nikol Paşinyan 44 günlük müharibənin hallarının araşdırılması üzrə komissiyasının iclasında deyib.

Onun sözlərinə görə, bu əlaqə təbii olsa da, nizamlanma prosesində mənfi rol oynayıb. Baş nazir bildirib ki, əsas hadisələrdən biri ATƏT-in Lissabon sammiti və birinci prezident Levon Ter-Petrosyanın dərc etdiyi "Müharibə, yoxsa sülh. Özünəgəlmə vaxtıdır" məqaləsidir.

“Əslində Ter-Petrosyan qeyd edib ki, status-kvo uzun müddət davam edə bilməz, özümüzü aldatmağa ehtiyac yoxdur və Qarabağ məsələsində bizim müttəfiqimiz yoxdur. O, diqqəti Qarabağın ermənilərdə qalmasına yönəltməyi təklif edib, lakin hansı statusda - müstəqil, Ermənistanın, yoxsa Azərbaycanın tərkibində olmasını açıqlamayıb”, - Paşinyan bildirib.

Onun sözlərinə görə, birinci prezidentin məqaləsi Ermənistan siyasi elitasında kəskin reaksiyaya səbəb olub, lakin ictimai narazılıq təzahürləri olmayıb.

"Ter-Petrosyanın görkəmi Qarabağ prosesinə çaşqınlıq gətirən növbəti düyünə çevrilib. Bunun da bir neçə səbəbi var. Birincisi, “Qələbə, sabitlik, tərəqqi” devizi ilə qatıldığı şübhəli legitimliyi olan seçkilərdən bir il sonra Ter-Petrosyan qələbədən yox, sülhdən danışırdı", - Paşinyan bildirib.

Ermənistanın baş naziri bəyanatını əsaslandırmaq üçün Ter-Petrosyanın məqaləsindən əvvəl baş vermiş bir sıra proseslərdən danışmağa qərar verib. Xüsusilə, o, Ermənistan SSR Ali Sovetinin və Dağlıq Qarabağ Milli Şurasının 1989-cu il dekabrın 1-də birləşmə haqqında, 21 sentyabr 1991-ci ildə Ermənistanın müstəqilliyinin elan edilməsi və 2 sentyabr 1991-ci ildə Dağlıq Qarabağın müstəqilliyinin elan edilməsi haqqında qətnamələri xatırladıb.

Paşinyan bu tarixi faktları sadaladıqdan sonra Ter-Petrosyanın məqaləsindən sitat gətirib. Məqalədə birinci prezident qeyd edir ki, şəxsi nöqteyi-nəzərdən onun üçün ən yaxşı qərar 1996-cı il prezident seçkilərində iştirak etməmək və nəsillərin yaddaşında müharibənin qalibi kimi qalmaq olardı, lakin o, belə bir mövqeni “qorxaq fərarilik” hesab edirdi. Sonda Ermənistanın baş naziri xatırladıb ki, məqalənin dərcindən 3 gün 3 ay sonra Ter-Petrosyan istefa verib.

O, həmçinin qeyd edib ki, birinci prezidentin fikrinə görə, həll prosesini ekspert səviyyəsində Qarabağın keçmiş başçısı Arkadi Qukasyan, Ermənistanın ikinci prezidenti Robert Köçəryan, keçmiş xarici işlər nazirləri Aleksandr Arzumanyan və Vardan Oskanyan, həmçinin Ter-Petrosyanın keçmiş müşaviri Jirayr Liparityan bilir. Bununla belə, Paşinyan bəyan edib ki, danışıqlarla bağlı heç bir sirr olmayıb, hər şey dərc olunub, lakin müvafiq sənədlər geniş ictimaiyyətə açıq olmayıb.

Paşinyanın sözlərinə görə, ekspertlər BMT Təhlükəsizlik Şurasının 1993-cü ildə qəbul edilmiş və "Azərbaycanın 7 rayonunun Ermənistan silahlı qüvvələri tərəfindən işğalını" təsbit edən 4 qətnaməsində qoşunların dərhal və ilkin şərt olmadan oradan çıxarılmasının tələb olunduğunu açıq şəkildə bildirməyiblər. Sənədlərdə əraziləri əldə etmək üçün gücdən istifadə etməyi qəbuledilməz hesab edilib və Dağlıq Qarabağ “Azərbaycan Respublikasının bölgəsi” adlandırılıb. 

Paşinyan əlavə edib ki, bu sənədlər sadəcə kağız parçası deyildi və onları unutmaq asan olmayacaqdı. Bununla bağlı o qeyd edib ki, ATƏT-in 1996-cı ildə Lissabon sammitinin heç bir hüquqi qüvvəsi olmasa da, beynəlxalq ictimaiyyətin mövqeyi göstərdi ki, o, Azərbaycanın ərazi bütövlüyünü tanıyır və onun sərhədləri daxilində Dağlıq Qarabağa yüksək muxtariyyət statusu verilməsini təmin edir.