İnsan beynini təqlid edən süni intellekt (AI) meşə yanğınlarının aşkarlanmasında inqilab yarada bilər, cavab müddətini kəskin şəkildə azalda bilər və zərəri minimuma endirir. Amazoniya Federal Universitetinin tədqiqatçıları tərəfindən hazırlanmış neyron şəbəkə modeli 93% hallarda yanğınları uğurla aşkar edir.
HİT.az xəbər verir ki, araşdırma “International Journal of Remote Sensing” (IJRS) jurnalında dərc olunub.
Alimlər dərin öyrənmə metodlarından istifadə etməklə peyk şəkillərini təhlil edən neyron şəbəkə hazırlayıblar. Təcrübə zamanı alqoritm Amazon meşəsinin 400 təsviri üzərində öyrədilib - yarısı yanğınlı, yarısı yanğınsız. Daha sonra model uğurla sınaqdan keçirildi və yanğınların aşkar edilməsində yüksək dəqiqlik nümayiş etdirib.
Süni infraqırmızı sensorlarla təchiz edilmiş Landsat 8 və 9 peykləri tərəfindən çəkilmiş şəkilləri AI emal edir. Bu sensorlar səthin temperaturu və bitki örtüyü şəraitində dəyişiklikləri qeyd edə bilir ki, bu da yanğınların erkən aşkarlanması üçün vacibdir.
2023-cü ildə Amazonda 98 639 yanğın baş verib ki, bu da Braziliya biomlarında baş verən bütün yanğınların 50%-dən çoxunu təşkil edir. MODIS və VIIRS kimi mövcud monitorinq sistemləri real vaxt rejimində müşahidələr aparır, lakin onların həlli ucqar ərazilərin ətraflı təhlili üçün kifayət deyil.
Hazırlanmış model lokallaşdırılmış və daha dəqiq yanaşma təklif edir. Tədqiqatın müəlliflərindən biri olan professor Karlos Mendesin sözlərinə görə, neyron şəbəkə artan məkan dəqiqliyini təmin etməklə mövcud sistemlərə mühüm əlavə ola bilər.
Alimlər modelin möhkəmliyini artırmaq üçün təlim məlumat dəstini genişləndirməyi planlaşdırırlar. Bundan əlavə, süni intellekt meşələrin qırılmasına nəzarət etmək üçün uyğunlaşdırıla bilər ki, bu da ətraf mühitin monitorinqi sahəsində yeni imkanlar açacaq.
“Amazonun gələcəyi sürətli və qətiyyətli hərəkətlərdən asılıdır. Tədqiqatımız yanğın aşkarlama sistemlərini əhəmiyyətli dərəcədə təkmilləşdirə və onların effektiv idarə olunmasına kömək edə bilər”, - tədqiqatın aparıcı müəllifi, professor Cynthia Eleuterio bildirib.
Samir
