Apple və "Synchron" şirkətinin birgə hazırladığı beyin-kompüter interfeysi (BCI) texnologiyası fiziki imkanları məhdud şəxslərə iPhone, iPad və Vision Pro kimi cihazları birbaşa beyin siqnalları ilə idarə etməyə imkan verəcək. Bu texnologiya sayəsində istifadəçilər cihazlarla qarşılıqlı əlaqədə olmaq üçün fiziki hərəkətə ehtiyac duymayacaqlar.
HİT.az xəbər verir ki, bu sahədə Apple-ın əsas tərəfdaşlarından biri "Synchron" biotexnologiya şirkətidir. Nyu-Yorkda yerləşən bu şirkət Ceff Bezos və Bill Qeyts kimi texnologiya sahəsinin tanınmış simaları tərəfindən dəstəklənir. Əməkdaşlığın məqsədi BCI texnologiyasını geniş istifadəçi kütləsi üçün əlçatan hala gətirməkdir.
Beyin-kompüter interfeysi texnologiyalarının yaxın illərdə sürətlə inkişaf edəcəyi gözlənilir. Bu sahədə tez-tez adı çəkilən digər şirkət isə Elon Mask tərəfindən təsis edilmiş "Neuralink"dir. "Neuralink" 2023-cü ildən etibarən üç nəfərə beyin implantları yerləşdirməyə nail olub və bu sahədə aparıcı oyunçulardan biri hesab olunur.
Hazırda cihazlarımızı klaviatura, siçan və ya sensor ekran kimi fiziki vasitələrlə idarə edirik. Ancaq bu metodlar fiziki məhdudiyyətləri olan şəxslər üçün əhəmiyyətli çətinliklər yaradır. BCI texnologiyası isə bu çətinlikləri aradan qaldıraraq inklüzivlik və əlçatanlıq baxımından yeni bir dövr açır.
"Neuralink" və "Synchron" yanaşmaları: invaziv və qeyri-invaziv fərqlər
"Neuralink" tərəfindən hazırlanmış N1 implantı birbaşa beyin toxumasına yerləşdirilən yüksək invaziv bir qurğudur. Əksinə, "Synchron" şirkətinin Stentrode cihazı beyinə damarlar vasitəsilə yerləşdirilir. Bu üsul açıq beyin əməliyyatı tələb etmədiyindən daha az risk daşıyır. Stentrode beyin siqnallarını toplayaraq cihazların naviqasiyası və ikonların seçilməsi kimi funksiyalara çevirir.
Stentrode cihazı, Apple-ın mövcud əlçatanlıq funksiyaları ilə uyğun işləyir. Məsələn, Mac cihazlarında joystick və ya xarici düymələrlə idarəetməni artıq beyin siqnalları ilə də həyata keçirmək mümkündür. "Synchron" 2019-cu ildən bu yana 10 nəfərə bu cihazı implantasiya edib və müsbət nəticələr müşahidə olunub.
Əsl istifadə təcrübəsi: Mark Ceksonun hekayəsi
Pittsburqlu Mark Cekson, ALS xəstəsi olaraq Apple Vision Pro ilə Stentrode cihazını sınaqdan keçirən ilk şəxslərdən biridir. Virtual reallıq eynəyi vasitəsilə İsveçrə dağlarını kəşf edən Cekson, bu təcrübə zamanı ayaqlarında həyəcandan titrəmələr hiss etdiyini bildirib. Bununla belə, o, Stentrode-un məlumat ötürmə sürətinin ənənəvi kompüter qarşılıqlı əlaqəsi ilə müqayisədə daha yavaş olduğunu da qeyd edib.
"Neuralink" cihazı daha çox elektrod sayəsində daha geniş məlumat toplaya və daha sürətli cavab verə bilər. Lakin "Synchron"un daha az invaziv yanaşması bu texnologiyanın daha geniş istifadəçi kütləsi üçün əlçatan olmasını təmin edir.
FDA təsdiq mərhələsindədir
Bütün bu texnoloji nailiyyətlərə baxmayaraq, beyin implantlarının ABŞ Qida və Dərman İdarəsi (FDA) tərəfindən tam təsdiqlənməsi üçün vaxt tələb olunur. Mütəxəssislər bu prosesin klinik sınaqlar və təhlükəsizlik qiymətləndirmələri səbəbindən bir neçə il davam edə biləcəyini bildirirlər.
Apple və Synchron-un birgə səyləri, fiziki məhdudiyyətli şəxslərin rəqəmsal dünyada daha aktiv iştirakını təmin edən mühüm addım kimi qiymətləndirilir. Eyni zamanda, BCI texnologiyalarının gələcəkdə bütün istifadəçilər üçün cihazlarla qarşılıqlı əlaqəni daha təbii və rahat hala gətirəcəyi gözlənilir.
Samir
