İnsanlıq uzun müddətdir ki, nüvə müharibəsindən qorxur. Belə müharibənin müxtəlif ssenarilərini və sonrakı həyatı təsvir edən oyunlar, filmlər, seriallar və kitablar yaradılır. Ukraynada genişmiqyaslı müharibənin başlaması ilə Rusiyanın nüvə silahı tətbiq etmək təhdidləri səbəbilə bu təhlükə kəskin şəkildə artıb.
HİT.az xəbər verir ki, "Unian" ChatGPT vastisəi ilə bu il üçün nüvə müharibəsi ehtimalını araşdırıb.
Qeyd: Bu material haqqında bilməli olduqlarınız - Material qismən süni intellekt (Al) tərəfindən yaradılıb və sırf əyləncə məqsədi daşıyır, etibarlı mənbə kimi iddia etmir. Maşın öyrənmə proqramları İnternetdəki məlumatlar əsasında dərin təhlil aparmaq qabiliyyətinə malik olsa və onların proqnozlarının reallaşma şansı olsa da, həyatınız, sağlamlığınız və ya pulunuzla bağlı qərarları Al proqnozları əsasında qəbul etmək tövsiyə olunmur. Hər hansı qərar qəbul etməzdən əvvəl yoxlanılmış mənbələr və ya mütəxəssislərlə məsləhətləşmək tövsiyə olunur.
Nüvə müharibəsi olacaqmı? - Al-ın proqnozu
Nəşr model GPT-4o əsaslı ChatGPT-dən soruşub ki, nüvə müharibəsi nə vaxt baş verəcək, olacaqmı və ilk növbədə kim təsirlənəcək?
Al-ın proqnozuna görə, sırf hərbi, siyasi və texnoloji amillərdən çıxış edərək, genişmiqyaslı nüvə müharibəsi çox ehtimal olunmur, lakin mümkünsüz deyil. Qeyd edildiyi kimi, səngidici amillər öz gücünü saxlayır:
Bütün böyük nüvə dövlətləri (ABŞ, Rusiya, Çin, Fransa, Böyük Britaniya) səngitmə doktrinasını saxlayır - nüvə silahı yalnız ekzistensial təhlükəyə cavab olaraq tətbiq edilir.
Rusiyada hərbi çətinliklərə baxmayaraq, qlobal nüvə zərbəsinə hazırlıq əlamətləri yoxdur. Strateji daşıyıcıların kütləvi yerləşdirilməsi yoxdur, qüvvələr tam hazırlıq vəziyyətinə keçirilməyib.
Bundan əlavə, Ukraynadakı müharibə regional münaqişə olaraq qalır və qlobal səviyyəyə keçməyib. NATO və ABŞ möhkəm dəstək göstərsə də, bu dəstək məhduddur və onları RF ilə birbaşa müharibəyə cəlb etmir.
Digər səngidici amil ondan ibarətdir ki, Çin və Hindistan nüvə eskalasiyasına açıq şəkildə qarşı çıxır, bu da Moskvanın hərəkətlərini məhdudlaşdırır.
ChatGPT vurğulayır ki, nüvə müharibəsi qarşılıqlı məhvdır. Rusiya və ABŞ arasında nüvə silahının hər hansı kütləvi tətbiqi = qarşılıqlı dağıntı, bu da ən güclü səngidici amil olaraq qalır (MAD – Qarşılıqlı Təmin Edilmiş Məhv). Hətta lokal tətbiq məsələn (məsələn, Avropada) halında, NATO-nun cavabı dağıdıcı olacaq.
Əgər nüvə müharibəsi olarsa, hansı şəhərlər təsirlənəcək?
ChatGPT qeyd edib ki, əgər hipotetik olaraq, təsadüfi xaos deyil, zərbələrin mübadiləsi və ya genişmiqyaslı münaqişə olacaq nüvə müharibəsi başlasa, müəyyən hədəf şəhərlər siyahısı mövcuddur.
Rusiya və ABŞ/NATO arasında müharibə halında, birincilər aşağıdakı hədəflərə zərbə endirəcək:
* Vaşinqton, Nyu-York, Çikaqo, Los-Anceles – siyasi, maliyyə və hərbi mərkəzlər;
* San-Diyeqo, Norfolk, Kolorado-Sprinqs – hərbi bazalar;
* Ramşteyn (Almaniya), Varşava, London – Avropada NATO-nun əsas mərkəzləri.
Alyansın infrastrukturunu neytrallaşdırmaq cəhdlərində Tallin, Riqa, Vilnüs təsirlənə bilər. Bundan əlavə, müharibəyə birbaşa müdaxilə halında Kiyev, Varşava, Buxarest də hədəf ola bilər.
Rusiyaya qarşı cavab zərbələri də sərt olacaq. Təhlükə altında olanlar:
* Moskva, Sankt-Peterburq, Murmansk, Omsk, Yekaterinburq – idarəetmə, iqtisadiyyat və Strateji Raket Qoşunlarının bazaları;
* Kalininqrad, Kursk, Saratov, Vladivostok – strateji hədəflər.
Al-ın fikrincə, 2025-ci ilin ortalarına nüvə müharibəsi çox ehtimal olunmur – heç bir tərəf bu səviyyəyə qədər eskalasiyaya doğru konkret addımlar atmır. Onun başlama ssenariləri yalnız NATO və RF arasında birbaşa hərbi qarşıdurmada, nüvə ölkələrindən birində hakimiyyətin dağılma təhlükəsində, idarəetmə səhvi və ya qəza halında mümkündür.
Samir
