Tokiodakı Sofiya Universitetinin tədqiqatçıları marşrutun planlaşdırılması mərhələsində alpinizm qəzaları riskini proqnozlaşdıra bilən süni intellekt modeli hazırlayıblar. 

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat “International Journal of Data Science and Analytics” (IJDSA) jurnalında dərc olunub.

Tədqiqatın müəllifləri, professor Yusuke Fukazava və PhD tələbəsi Taeko Satonun izah etdiyi kimi, dağ qəzalarının əksəriyyətini dörd növə bölmək olar: hündürlükdən düşmə, düz əraziyə düşmə, yorğunluq və oriyentasiyanın pozulması. Ancaq onları proqnozlaşdırmaq çətindir - onlar bir çox amillərdən asılıdır: günün vaxtı, ərazi, hava şəraiti və alpinistlərin demoqrafik xüsusiyyətləri.

Bu problemi həll etmək üçün alimlər BERT dərin öyrənmə modelindən istifadə edib və onu 2014-cü ildən 2023-cü ilədək Naqanoda baş vermiş 2596 qəzaya dair məlumatlar əsasında öyrədiblər. Yanaşmanın özəlliyi proqnoza hansı parametrlərin təsir etdiyini anlamağa imkan verən SHAP texnikasının istifadəsidir.

Nəticələr göstərib ki, model iki növ insidentin proqnozlaşdırılmasında xüsusilə dəqiqdir - hündürlükdən düşmə və oriyentasiyanın pozulması. Risk faktorlarına səhər, tək gəzintilər, qar, duman, yaş və hətta cinsiyyət daxildir (məsələn, düz bir səthə düşmələr qadınlarda daha çox olur).

"Bizim modelimiz standart xəbərdarlıqlardan fərqli olaraq daha dəqiq və fərdiləşdirilmiş risk qiymətləndirməsini təmin edir. Bu, alpinistlərə daha yaxşı hazırlaşmağa və daha təhlükəsiz qərarlar verməyə kömək edəcək", deyə professor Fukazava qeyd edib.

Onun sözlərinə görə, inkişaf fərdi riskləri nəzərə almaqla gəzintiləri planlaşdırmağa imkan verən mobil proqramların əsasını təşkil edə bilər.

Samir