Təhlükəsizlik tədqiqatçıları cəmi 800 dollarlıq peyk qəbuledicisi ilə insanları və dövlətləri narahat edən ciddi bir gerçəklik ortaya çıxarıblar. Məlum olub ki, Yer orbitindəki peyklərin təxminən yarısı şəxsi telefon danışıqları, təyyarədaxili “Wi-Fi” trafiki, hətta enerji şəbəkələri kimi kritik sistemlərə aid məlumatları şifrələmədən ötürür.

HİT.az xəbər verir ki, Kaliforniya Universitetinin San Dieqo kampusundan və Merilend Universitetindən olan tədqiqatçılar bu nəhəng təhlükəsizlik boşluğunu aşkar etmək üçün sadə bir üsuldan istifadə ediblər. Onlar bazardan asanlıqla əldə edilə bilən, dəyəri təxminən 800 dollar olan bir peyk qəbuledicisi alaraq, onu üç il ərzində səmanın müxtəlif istiqamətlərinə yönəldiblər.

Nəticələr narahatedici olub. Alimlər orbitdəki peyklər vasitəsilə ötürülən və Yerə qaytarılan çoxsaylı siqnallar arasında şifrələnməmiş məlumat axınlarını aşkar ediblər. Bu axınlarda şəxsi telefon zəngləri, qısa mesajlar, təyyarələrdə istifadə edilən “Wi-Fi” şəbəkələrinin internet trafiki və digər şəxsi məlumatlar yer alıb.

Bununla yanaşı, ölkələrin mühüm infrastrukturuna aid məlumatlar da ifşa olunub. Şifrələnməmiş siqnallar arasında enerji və su təchizatı şirkətləri ilə açıq dənizdəki neft və qaz platformaları arasında aparılan rabitə məlumatları da tapılıb. Ən ciddi kəşflərdən biri isə hərbi əlaqələrin və bəzi gizli məlumatların da bu açıq siqnallar arasında yer alması olub. Beləliklə, orbitdəki bir çox geostasionar peyklər istənilən şəxsin qəbul edə biləcəyi şəkildə ən məxfi məlumatları belə yayımlayır.

Tədqiqatçılar bildirirlər ki, onlar aşkar etdikləri bu təhlükəli vəziyyət barədə ötən il ərzində müxtəlif qurumları xəbərdar ediblər. Xəbərdarlıq edilənlər arasında “T-Mobile” və Meksikadakı “AT&T” şəbəkələri də olub. Şirkətlər vəziyyətin ciddiliyini anlayaraq, məlumat axınlarını təcili şəkildə şifrələməyə başlayıblar və bu, potensial dinləmələrin qarşısını müəyyən qədər alıb.

Bununla belə, mütəxəssislər təhlükənin tam aradan qalxmadığını bildirirlər. Onların sözlərinə görə, bəzi kritik infrastruktur operatorları və digər qurumlar hələ də məlumatlarını qorumaq üçün lazımi addımları atmayıblar. Nəticədə, yaxın bir neçə il ərzində böyük həcmdə peyk məlumatlarının dinlənməyə açıq qalacağı ehtimal olunur.

Köhnə sistem və cihazlarda şifrələmənin məcburi olmaması, kosmosdakı bu nəhəng təhlükəsizlik boşluğunu davamlı riskə çevirir. Tədqiqatçılar xəbərdarlıq edirlər ki, tədbir görülməzsə, orbitdə dövr edən peyklər uzun müddət insanlığın ən gizli məlumatlarını “havadakı açıq kitab”a çevirməyə davam edəcək.

Samir