Elm-fantastik filmlərinin ən ikonik simvolları olan uçan avtomobillər və "jetpack"lər (Reaktiv çanta, raket kəməri, raket çantası və ya uçuş çantası) uzun müddətdir fütüristik texnologiya vizyonlarımızı bəzəyir. Hətta “Blade Runner” filmində 2019, “The Running Man” filmində isə 2017-ci illər göstərilir ki, biz artıq belə vasitələrə sahib olmalıydıq.
HİT.az xəbər verir ki, əslində bu proqnozlar tamamilə səhv deyildi: çünki uçan avtomobillər və "jetpack"lər həqiqətən mövcuddur. Lakin bu texnologiyaların hələ gündəlik həyatın bir hissəsi olmamasının səbəbi logistika və texniki çətinliklərdir. Holoqramlar və görüntülü zənglər kimi elm-kurqudan ilhamlanan digər texnologiyalar sürətlə əsas axına daxil olsa da, uçan vasitələr yüksək maliyyət, təhlükəsizlik narahatlıqları və ən əsası enerji problemləri ilə üz-üzədir.
Əksər hava nəqliyyatı hələ də yüksək maliyyətli və ətraf mühitə benzinlə çalışan avtomobillərdən daha çox zərər verən jet yanacağına əsaslanır. Lakin dünyanın müxtəlif yerlərində artan sayda şirkət bu problemləri həll edərək bizi Jetgiller dövrünün eşiynə gətirir.
Uçan avtomobil yaratmaq sadəcə bir təyyarəni kiçiltmək kimi deyil. Ticarət jetləri qalxış və eniş üçün uzun pistlərə ehtiyac duyarkən, uçan avtomobillərin şəhər daxilində, pist olmadan havalanıb enməsi gərəkir. Bu tip vasitələrə Şaquli Qalxış və Eniş (VTOL) təyyarələri deyilir; helikopterlər bunun ən yaxşı nümunəsidir. Lakin hər tərəfdə helikopter pərləri lərinin səsi olan bir dünya cazibədar görünmür.
Uçan avtomobillərin geniş yayılması üçün kompakt, səssiz və yanacaq baxımından səmərəli olması vacibdir. Bu nöqtədə EVTOL (Elektrikli Şaquli Qalxı və Eniş) texnologiyası ümid verir. Şirkətlər tam elektrikli şəxsi təyyarələr istehsal edərək həm enerji səmərəliliyi, həm də səs problemini həll etməyi hədəfləyir.
Silikon Vadisi mənşəli Alef Uçan Avtomobil və Jetson One kimi bəzi məhsullar kütləvi istehsala başlayır. Lakin qarşıda duran başqa əngəllər də var:
* Yüksək maliyyət: Altı rəqəmli qiymət etiketləri bu vasitələri hələ də əhalinin əksəriyyəti üçün əlçatan etmir.
* İnfrastruktur: Uçan avtomobillərin geniş yayılması daha mürəkkəb hava nəzarət sistemləri və yeni nəqliyyat infrastrukturu tələb edir.
* Təlim: İnsanların bu çətin sürmə növündə ustalaşması üçün ətraflı təlim tələb olunur.
"Jetpack"lər artıq kosmos yürüşlərində istifadə olunan manevr vahidləri və ya su üzərində işləyən "hidro-jetpack"lər kimi mövcuddur. Lakin gündəlik istifadəyə uyğun bir jetpack daha böyük texniki problemlərlə üzləşir.
Bir "jetpack" geyilə biləcək qədər yüngül olmalıdır, lakin davamlı uçuş üçün kifayət qədər enerji təmin etmək üçün böyük və ağır bir batareya lazımdır. Yəni daşınabilirlik, güc qarşılığında gəlir. Kaliforniya mənşəli "JetPack Aviation", 2015-ci ildə CEO-nun Azadlıq Heykəli ətrafında uçması ilə gündəmə gəldi, lakin havada qalma müddəti yalnız 10 dəqiqə idi.
"Jetpack" texnologiyası hələ də enerji və daşınabilirlik tələblərini balanslaşdırmaqda çətinlik çəkir və bu səbəbdən uçan avtomobillərin arxasında qalır. Üstəlik, jetpack-ləri ana axına gətirmək üçün tələb olunan infrastruktur dəyişiklikləri böyük sağlamlıq və təhlükəsizlik riskləri ilə müşayiət olunur. Digər əsas problem isə insan bədəninin aerodinamik baxımdan uyğun olmaması və bu mövzuda çox az imkanların olmasıdır.
Samir
