İndi bir çox insanlar meşələrin biomüxtəlifliyin dəstəklənməsi və iqlim dəyişikliyinin təsirlərinin azaldılması baxımından əhəmiyyətindən xəbərdardır. Bəs nə qədər insan meşələrin qlobal qida sistemində oynadığı əsas rolu tam başa düşür? 2050-ci ilə qədər dünya əhalisinin demək olar ki, 10 milyarda çatacağı və qidaya tələbatın 50% artacağı proqnozlaşdırılır. Meşələr hər kəs üçün kifayət qədər qidanın olmasını təmin etmək üçün əsas rol oynayacaq.
Meşə ilə örtülmüş su hövzələri və bataqlıq ərazilər dünyanın əlçatan şirin suyunun 75%-nı təmin edir və içməli su və əkinlərin suvarılması üçün həyati əhəmiyyət kəsb edir. Onlar torpağı qoruyur və ekstremal hava şəraitinə qarşı təbii maneə, tozlandırıcılar üçün yaşayış yeri, mal-qaralar üçün sığınacaq və yem təmin edir. Meşələr həmçinin meyvə və qoz-fındıqdan ətə və həşəratlara qədər yüksək qidalı qidalar verir. Dünyada təxminən bir milyard insan sağlam qidalanma üçün bu cür vəhşi qidalardan asılıdır və bizim daha çoxumuz bir il ərzində onlardan ən azı bir qismini yeyəcəyik. Meşələr olmasa, torpaq getdikcə pisləşəcək, su daha qıt olacaq və kifayət qədər qida istehsalı çətinləşəcək.
Dünya meşələri günü gündən artan iqlim dəyişikliyi təhlükəsi ilə üzləşir. Həmçinin, torpaqdan istifadə dəyişiklikləri meşə yanğınlarının, zərərvericilərin və xəstəliklərin inkişafı üçün şərait yaradır. Eyni zamanda, meşələrin qırılması nəticəsində biz hər il təxminən on milyon hektar - təxminən 14 milyon futbol meydançasına bərabər olan meşələri itiririk.
Biz təkcə meşələrin qırılmasına son qoymaq üçün çalışmamalıyıq. İnkişaf edən, sağlam meşələr davamlı qlobal qida sisteminin mərkəzinə yerləşdirilməlidir.
BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (FAO) meşələrin və kənd təsərrüfatının nə qədər ayrılmaz şəkildə bağlı olduğunu başa düşür. BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı dünyanın meşələri və ağacları ilə nə baş verdiyini xəritələşdirir və onlara nəzarət edir və onilliklər ərzində onların dünyanın ərzaq ehtiyatlarına necə töhfə verdiyini öyrənir. Biz bilirik ki, davamlı əkinçilik təcrübələri və davamlı meşə idarəçiliyi (SFM) vasitəsilə kənd təsərrüfatının təbiətlə harmoniyada işləməsi mümkündür. Və bu, 2030-cu ilə qədər yoxsulluğa son, sıfır aclığa nail olmaq və quruda həyatın qorunması daxil olmaqla, DİM-lərə nail olmaq üçün əsas töhfələr verə bilər.
BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı qida istehsalını dəyişdirmək üçün lazım olan nou-hau(yeniliklər), potensial və sistemləri inkişaf etdirmək üçün hər yerdə hökumətləri və fermer icmalarını dəstəkləmək üçün qlobal və yerli imkanlarından istifadə edir. Ağacların əkinçilik və mal-qara ilə birlikdə idarə olunduğu aqromeşəçilik bunun açarıdır, çünki uzunmüddətli perspektivdə kənd təsərrüfatı məhsuldarlığını artıra bilər. Eyni zamanda, siyasətlər davamlı təcrübələri təşviq etmək üçün uyğunlaşdırılmalıdır və paylaşılan məqsədlərə doğru daha sürətlə irəliləmək üçün sektorlar arasında daha böyük uyğunluq və koordinasiya tələb olunur.
Lakin biz meşə icmalarının özlərinin bilik və təcrübələrini də nəzərdən qaçırmamalıyıq. Bütün dünyada yerli xalqlar, yerli icmalar və meşə ailələri meşələrin dəyərini artıq bilirlər. Onlar meşədə yaşayır və nəfəs alırlar və heç bir alimin və ya ağıllı texnologiyanın əldə edə bilməyəcəyi nəsillər boyu bilik və təcrübəyə malikdirlər. Qadınların və gənclərin ideyalar və yerlərdə problemlərin praktiki həlli yolları ilə çıxış etmək üçün qlobal səylərdə mühüm rolu var. Əgər biz onların oynaya biləcəkləri həyati rolu dərk etməsək və onları dinləyib dəstəkləməyi laqeyd etsək, bütün digər səylərimiz boşa çıxacaq.
Məqalə Azərbaycab Respublikasının Qeyri-Hökumət Təşkilatlarına Dövlət Dəstəyi Agentliyinin dəstəyi ilə “Tolerantlıq” Sosial Araşdırmalar İctimai Biriliyi tərəfindən həyata keçirilən “Regionlarda Davamlı İnkişaf Məqsədlərinin onlayn təşviqi” layihəsi çərçivəsində dərc edilir.
