Jurnalistlərin səfərinin yaddaqalan məqamlarından biri Ərzincan vilayətinin Apçağa kəndinə olub. Bu kəndi maraqlı edən əsas məqam Azərbaycanda da məşhur olan "Orada bir köy var uzakta" adlanan şeirin bu kəndə yazılmasıdır.

Belə ki, şeirin müəllifi Ahmet Kutsi Tecerin əsli məhz bu kəndəndir. 1901-ci ildə Qüdsdə (Osmanlı İmperatorluğu) doğulan şair 1967-ci ildə İstanbulda vətaf edib. Onun ata və anası məhz Apçağa kəndindəndir. Ahmet Kutsi Tecer "Orada bir köy var uzakta" adlı şeirini ata-anasının məmləkəti olan Apçağa kəndinə həsr edib. Kənddə 2007-ci ildən Ahmet Kutsi Tecer Mədəniyyət Evi fəaliyyət göstərir. 

Ərzincanın mərkəzindən 163 km, Kəmaliyyədən 6 km uzaqlıqda olan kəndin 1902-ci ilə sənədlərində Avuçeh, 1522-ci il sənədlərində isə Apçağa adlandırıldığı görünür.

Apçağa kəndi təbii gözəlliklər toplusudur. Sarp dağların ətəyində və Fərat çayının kənarında yaşıllıqlarla əhatə olunmuş bu bölgə 200-300 illik tarixi evləri ilə Şərqi Anadolunun turizm mərkəzlərindən biridir. Apçağa kəndi təbii, tarixi və mədəni unikal xüsusiyyətləri ilə yanaşı, memarlıq fakturaları ilə də dünya irsi olaraq UNESCO-nun namizəd göstərilib. Burdan tarixi Qaranlıq Kanyona avtomobillə səyahət edə bilərsiniz.

1998-ci ildə Çekül Fondunun "Özünü Qorunan Şəhərlər" layihəsi 7 bölgədə 7 şəhəri yüksəltmək və tanıtmaq üçün başlayıb. Bu layihədə müəyyən edilmiş "7 Region 7 Şəhər" layihəsi 7 fərqli regionda 7 unikal şəhərin və onların mədəni irsinin qorunması üçün çərçivə hazırlamaq məqsədi daşıyır. Bu mənada Midyat, Talas, Kastamonu, Akseki, Birgi və Mudanya ilə birlikdə Kamaliyyə rayonu da layihəyə daxil edilib. Çekül Fondu və Dr. Metin Sözen Kamaliyyə və Apçağa memarlıq və mədəni irsinin inventarlaşdırılması və qorunub saxlanmasına çoxlu töhfələr verib.

Apçağada bəzi tarixi evləri qorunub saxlanılsa da, lazımi şəkildə təmir edilmiş tarixi evlər də var. Məsələn, 1627-ci ildə tikilmiş Apçağa kənd məscidi hələ də ayaqdadır və sözügedən tarixi evlərin yaşı 200-300 ildən çoxdur. Apçağa kəndində Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən qeydiyyata alınmış 9 tarixi ev var.

Bölgədə ilk məskunlaşmanın nə vaxt başladığı dəqiq bilinməsə də, tarixçilər yaşayış məskəninin eramızdan əvvəl II əsrə aid olduğunu düşünürlər. Bölgənin Cənub-Şərqi Anadolu bölgəsi kimi keçid zonası olduğu nəzərə alınarsa, Assuriya və Fars imperiyalarından sonra Makedoniyalı İskəndərin 1421-ci ildə Makedoniya, Roma və Bizans imperiyalarına, oradan da Osmanlı imperiyasına keçdiyi məlumdur.

Yavuz Sultan Səlim Qafqazdan köçdüyü ailələri 1421-ci ildə Osmanlı torpaqlarına birləşdirilən bölgəyə yerləşdirib və İstanbulda ət satışını idarə etmək üçün fərman verib.