Prinstondakı Qabaqcıl Tədqiqatlar İnstitutundan, Massaçusets Texnologiya İnstitutundan və digər elmi qurumlardan bir qrup amerikalı astrofizik kainatın genişlənməsini məhdudlaşdıran hələ izah olunmayan amil tapıb..

HİT.az xəbər verir ki, tədqiqat "Physical Review Letters" (PRL) elmi jurnalında dərc olunub.

Komanda ΛCDM adlanan modeli sınaqdan keçirmək üçün qalaktika klasteri məlumatlarının ən əhatəli dəstini təhlil edib. ΛCDM soyuq qaranlıq maddəni (CDM) və qaranlıq enerjini təşkil edən kosmoloji sabiti Λ (“lambda”) əhatə edən kosmosun təkamülünü və quruluşunu təsvir edir.

ΛCDM modeli bir sıra astrofiziki müşahidələri, o cümlədən kainatın irimiqyaslı strukturunu, onun sürətlənən genişlənməsini və Böyük Partlayışı əks etdirən kosmik mikrodalğalı radiasiyanı uğurla izah edib.

Bununla belə, ΛCDM bəzi yeni anlayışları, o cümlədən kainatın genişlənmə sürətinin birbaşa və dolayı ölçülməsi ilə dinamik qaranlıq enerjinin mövcudluğunun sübutları arasındakı uyğunsuzluğu nəzərə almır.

Yeni araşdırmada komanda bu anomaliyaların əlaqəli olub olmadığını öyrənmək və yeni fiziki modelə işarə etmək qərarına gəlib.

Alimlər BOSS (Baryonic Oscillation Spectroscopic Survey) məlumat dəstlərini aşağı qırmızı sürüşmə və kütləvi qalaktikaların nümunələri ilə birlikdə təhlil ediblər.

ΛCDM təhlili kosmik strukturların proqnozlaşdırılandan aşağı artım templərini aşkar edib. Bundan əlavə, maddə sıxlığının, Hubble sabitinin və strukturların böyüməsinin mövcud dəyərlərini təsdiqləmək mümkün olub.

Qaranlıq enerjinin dinamik analizində komanda dinamik qaranlıq enerji üçün qəti dəlil tapmadı və qaranlıq enerjinin kosmoloji sabit kimi davrandığını irəli sürüb.

Alimlər bildiriblər ki, nəticələr kainatın genişlənməsini maneə törədən bəzi faktorlara işarə edir. Onların fikrincə, bu müşahidənin hansısa təsadüfi hadisə nəticəsində yaranma şansı 300 mində 1-dir, lakin bu fenomenin səbəbi mövcud fiziki modellər çərçivəsində hələ izah edilməyib.

Samir