Antarktidadan gələn buz nümunələrinin tədqiqi alimlərə avropalıların Amerikaya müstəmləkəçilik etməyə gəlməsi ilə bağlı dəhşətli həqiqəti üzə çıxarmağa imkan verib.

Lent.az-ın xarici KİV-ə istinadən xəbərinə görə, alimlərin aşkar etdiyi sübutlar 15-ci əsrdə müstəmləkəçiliyin başlanğıcının 56 milyon insanın ölümü ilə nəticələndiyini göstərir. Bu məlumat 800.000 il əvvələ aid qədim məlumatların saxlandığı Law Dome və WAIS Divide buz təbəqələrinin dərinliklərindən çıxarılıb.

Hər il qar Yer kürəsinin ən soyuq guşələrini örtən zaman o, tədricən donaraq, ətrafımızdakı dünyanın keçmişinin görüntüsünü möhürləyən buz təbəqələri əmələ gətirir.

"Qar təkcə hissəcikləri və kimyəvi maddələri tutmur, həm də havanı saxlayır", - Britaniyanın Antarktika xidmətinin tədqiqatçı alimi Emi Kinq izah edir: 

Alimlər bu təbəqələri təhlil edərək, atmosferin qədim nümunələrini ehtiva edən buz nüvələri adlanan uzun silindrlər çıxarırlar.

Müasir iqlim haqqında məlumatlar 19-cu əsrdən və sonrakı dövrlərdən toplansa da, tarixi xəritədə hələ də boşluqlar var. Buz nüvələri bu boşluqları dolduraraq tarixi iqlim nümunələrini, vulkan püskürmələri kimi təbii fəlakətləri və hətta insan fəaliyyətinin təsirini başa düşməyə kömək edir.

Məsələn, buz nüvələrindəki sulfatların izləri keçmiş vulkan püskürmələrini göstərə bilər, onların mənşəyini və miqyasını ortaya qoya bilər. Həmçinin, buz nüvələrində mis və qurğuşun kimi metalların olması qədim yunanlar və romalılar dövrünə aid qədim mədən və sənaye fəaliyyətini göstərir.

Emi Kinqin rəhbərlik etdiyi son tədqiqatlar bəşər tarixində qaranlıq bir səhifəni işıqlandırdı: kolonizasiya. Kinq və onun komandası buz nümunələrində karbon dioksid səviyyələrini təhlil edərək, Avropa müstəmləkəçiliyinin Amerika qitəsinin yerli əhalisinə dağıdıcı təsirini aşkar ediblər.

İnsanlardan ayrılan və bitkilərin udduğu karbon qazı atmosferin vəziyyətinin mühüm göstəricisi kimi xidmət edir. Tədqiqat avropalıların Amerikaya gəlişindən sonra karbon qazının səviyyəsinin əhəmiyyətli dərəcədə azaldığını göstərib.

Müstəmləkəçilərin tətbiq etdiyi xəstəlik və zorakılıq yerli əhalinin kütləvi azalmasına və 150 il ərzində 56 milyon insanın ölümünə səbəb olub. Bu, əvvəllər becərilən torpaqların meşələr tərəfindən bərpasına kömək edib. Yeni meşələr daha çox karbon qazını udub, bu da onun atmosferdəki səviyyəsinin nəzərəçarpacaq dərəcədə azalmasına səbəb olub.

Əsrlər əvvəl insan fəaliyyəti Yer atmosferində öz izini qoyub. Bununla belə, Kinq xəbərdarlıq edir ki, bu, müasir dövrdə getdikcə çətinləşir, qlobal əhali artımı və digər mənbələrdən davamlı emissiyalar kimi amillər səbəbindən karbon dioksid səviyyələrinə təsir daha az aydın olur.